Το έξυπνο Facebook

Drones, ρομπότ-βοηθοί, μαγικά γυαλιά. Το όραμα του Μαρκ Ζούκερμπεργκ για την επόμενη δεκαετία υπόσχεται ότι θα αλλάξει τη ζωή μας.

Το F8, το ετήσιο συνέδριο προγραμματιστών που διοργανώνει το Facebook, που εφέτος πραγματοποιήθηκε στο Σαν Φρανσίσκο (το διήμερο 12-13 Απριλίου), αποτελεί σπουδαίο γεγονός στον κόσμο της πληροφορικής και του Διαδικτύου. Αυτή τη χρονιά, παρευρέθηκε αυτοπροσώπως ο απόλυτος αστέρας του χώρου, ο ιδρυτής και πρόεδρος του Facebook, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, λίγες εβδομάδες προτού κλείσει τα 32. Εκεί παρουσίασε το όραμά του για το Facebook την επόμενη δεκαετία. Και όπως συνέβη και την προηγούμενη δεκαετία, έτσι και την επόμενη το συγκεκριμένο όραμα αναμένεται να επηρεάσει εκτός από το διαδικτυακό γίγνεσθαι και άλλες πτυχές της ανθρώπινης ζωής. Το Facebook φιλοδοξεί το προσεχές διάστημα να επεκταθεί στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), να προωθήσει τη δημιουργία ειδικών γυαλιών εικονικής πραγματικότητας, καθώς και να συμβάλει στη διασύνδεση όλου του πλανήτη χρησιμοποιώντας επίγεια και εναέρια μέσα.

Στην περυσινή διοργάνωση, την παρουσίαση εκ μέρους του Facebook είχε αναλάβει να κάνει ο επικεφαλής τεχνολογίας της επιχείρησης, Μάικ Σρέπφερ. Ο Σρέπφερ, όντας ελάχιστα συγκεκριμένος, είχε σκιαγραφήσει με αδρές γραμμές τις κατευθύνσεις του μέσου κοινωνικής δικτύωσης προς ένα περισσότερο διασυνδεδεμένο και «έξυπνο» μέλλον. Αναφέρθηκε βεβαίως στις λειτουργίες τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύσσονται στα, σχεδιασμένα από τον starchitect Φρανκ Γκέρι, γραφεία του Facebook στην Καλιφόρνια. Παρουσίασε την ικανότητα ενός ρομπότ που αναπτύχθηκε να ζητά από ένα σύστημα υπολογιστών στοιχεία και πληροφορίες που βρίσκονται σε μεγάλα αποσπάσματα του «Αρχοντα των δαχτυλιδιών».

Επιπλέον, αναφέρθηκε στο πώς η τεχνολογία αυτή μπορεί να βοηθήσει τυφλούς και άτομα με μειωμένη όραση δημιουργώντας προγράμματα που θα τους περιγράφουν τις φωτογραφίες που «ανεβαίνουν» από τους φίλους τους. «Στόχος είναι οι υπολογιστές να κατανοήσουν τη γλώσσα καλύτερα από τους ανθρώπους - μέσα στο πλαίσιο των συμφραζόμενων, και όχι ως μια αλληλουχία από μηδενικά και άσους, όπως έκαναν μέχρι σήμερα» είχε πει τότε περιγράφοντας κάτι που ο ίδιος ονομάζει Δίκτυα Μνήμης ή MemNets. Μέσω π.χ. της λειτουργίας για τους τυφλούς οι χρήστες μπορούν να ρωτήσουν αν υπάρχει κάποιο μωρό στη φωτογραφία, πού στέκεται και τι κάνει. Το σύστημα αυτό «εκπαιδεύεται» να κατανοεί τον πραγματικό κόσμο όσο το δυνατόν καλύτερα.

Εξήγησε το πώς αναπτύσσουν το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης «εκπαιδεύοντάς» το στο επιτραπέζιο παιχνίδι Go. Αν και συνήθως μαθαίνουμε για τους υπολογιστές που νικούν τους ανθρώπους στο σκάκι, το Go είναι μακράν πιο δύσκολο. Αυτό συμβαίνει επειδή η παραμικρή κίνηση στο Go «ανοίγει» μια τεράστια βεντάλια από πιθανές εκβάσεις της παρτίδας. Το Facebook προγραμμάτισε την τεχνητή νοημοσύνη του ώστε με παρόμοιο τρόπο να αναγνωρίζει τα μοτίβα του Go και μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα κατάφερε και νίκησε μερικούς από τους καλύτερους ερασιτέχνες παίκτες Go στον κόσμο.

Επειτα αναφέρθηκε στην προσπάθεια του Facebook να εξασφαλίσει Ιnternet σε κατοίκους αναπτυσσόμενων χωρών και απομακρυσμένων περιοχών, βελτιώνοντας έτσι την επικοινωνία και την πληροφόρησή τους. Αλλά και δημιουργώντας ταυτόχρονα μια ακόμη μεγαλύτερη αγορά όπου το ίδιο θα δραστηριοποιηθεί.

Μέσα στον χρόνο που μεσολάβησε, δεν θα έλεγε κάποιος ότι πραγματοποιήθηκε κάποια από τις παραπάνω φιλόδοξες εξαγγελίες. Ωστόσο, πρέπει να αναγνωρίσουμε στον Μαρκ Ζούκερμπεργκ ότι με την εφετινή εισήγησή του τις έκανε πολύ περισσότερο συγκεκριμένες. Εμφανίστηκε στη σκηνή φορώντας ένα από τα καθιερωμένα γκρίζα μπλουζάκια του και εξήγησε πώς υπολογίζει ότι θα εκπληρωθεί το «όραμα του Facebook». Δηλαδή η σύνδεση όλων των ανθρώπων οπουδήποτε και αν αυτοί βρίσκονται.

Πηγή: The New York Times

Συνεχίζοντας από εκεί που σταμάτησε πέρυσι ο Σρέπφερ, ο Ζούκερμπεργκ εξήγησε πώς το Facebook θα εστιάσει σε τρεις κατευθύνσεις: στη συνδεσιμότητα, στην τεχνητή νοημοσύνη και στην εικονική πραγματικότητα. Αρχικά αναφέρθηκε στην, αμφιλεγόμενη ωστόσο, πλατφόρμα Free Basics που «έστησε» το Facebook μαζί με έξι εταιρείες τεχνολογίας και προσφέρει πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε 25 εκατομμύρια χρήστες σε 37 χώρες. Επιπλέον, το Facebook αναπτύσσει αυτόνομα αεροσκάφη τύπου drone, δορυφόρους και «επίγειες λύσεις» ώστε ακόμη περισσότεροι να αποκτήσουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Η δραστηριότητα του Facebook, όπως την περιέγραψε ο ιδρυτής του, ξεφεύγει πλέον από τις άυλες εφαρμογές και επεκτείνεται στις υποδομές.

Επειτα αναφέρθηκε στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης, όπου και παρουσίασε τους πρώτους «καρπούς». Οπως σημείωσε ο Ζούκερμπεργκ, «το Facebook θέλει να δημιουργήσει συστήματα που αντιλαμβάνονται καλύτερα από τους ανθρώπους». Γι' αυτό και σκοπεύει να «βομβαρδίσει» το αμέσως επόμενο διάστημα τους χρήστες του Messenger (της εφαρμογής Chat του Facebook) με κάθε είδους bot. Τα bots (σύντμηση του robots) είναι λογισμικό που είναι σε θέση να διαλέγεται με ανθρώπους. Τα bots του Facebook θα είναι αρχικά περιορισμένα, βοηθώντας τους χρήστες σε θέματα της καθημερινότητας, «να αγοράσουν παπούτσια ή να κάνουν κράτηση σε κάποια πτήση ή να μάθουν τον καιρό». Ομως αυτό θεωρείται μόνο η αρχή ενός πλάνου που έχει ως στόχο την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπου και μηχανής. Επιπλέον, το Facebook προετοιμάζει και ειδικό λογισμικό προγραμματισμού για bot, το οποίο θα ονομάζεται Wit.ai και θα είναι χρήσιμο σε όποιους θέλουν να δημιουργήσουν ένα bot για ενημερωτική, υποβοηθητική, εμπορική ή άλλη χρήση.

Τέλος, αναφέρθηκε στην εικονική πραγματικότητα. Αρχικά προβλήθηκε ένα βίντεο με δύο ανθρώπους στο ίδιο «δωμάτιο» εικονικής πραγματικότητας, αν και ως φυσικές παρουσίες δεν βρίσκονταν κοντά. «Πιστεύω ότι η εικονική πραγματικότητα μπορεί να εξελιχθεί στην πιο "κοινωνική" πλατφόρμα, επειδή αισθάνεσαι σαν να βρίσκεσαι εκεί με το άλλο πρόσωπο» είπε ο Ζούκερμπεργκ προτού κλείσει την ομιλία του.

Καθώς η εικονική πραγματικότητα δεν αποτελεί νέα τεχνολογία, το Facebook φιλοδοξεί να συνεισφέρει σε μια εξελιγμένη εκδοχή της, που έχει το ακόμη πιο πομπώδες όνομα «επαυξημένη πραγματικότητα» (augmented reality). Για αυτόν τον λόγο παρουσίασε ένα καινοτόμο ζευγάρι γυαλιά, που αν και ακόμη βρίσκεται σε στάδιο δοκιμής, έχει την ιδιότητα να παρουσιάζει ψηφιακή πληροφορία προσαρμοσμένη στον φυσικό κόσμο, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Δεν αποκαλύφθηκαν περαιτέρω λεπτομέρειες. Ο ίδιος ο Ζούκερμπεργκ σημείωσε ότι «πολλές ακριβές συσκευές του σημερινού κόσμου στο μέλλον θα είναι μόνο εφαρμογές που θα κοστίζουν ένα δολάριο».

Το Facebook φαίνεται ότι «ξεφεύγει» από τα στενά όρια μιας υπηρεσίας ή μιας επιχείρησης. Προσφέροντας εικονικούς ψηφιακούς βοηθούς στον καθένα, παρέχοντας Internet σε όλους με τους δικούς του όρους και καταργώντας εν μέρει τον φυσικό χώρο, επιθυμεί να συνεχίσει να επηρεάζει τον ανθρώπινο τρόπο ζωής. Πράγμα ταυτόχρονα θαυμαστό και τρομακτικό. Σαν ένα (τεχνολογικό) θαύμα.

Μιλώντας με ένα bot

Σε λίγο καιρό, καθώς περιηγείστε στο Facebook, αν δείτε ένα ζευγάρι παπούτσια που σας ενδιαφέρει, στέλνοντας ένα μήνυμα στην κατάλληλη υπηρεσία του Messenger θα έχετε τη δυνατότητα να ξεκινήσετε διάλογο με έναν υπάλληλο που θα απαντήσει τις ερωτήσεις σας για την τιμή, τη διαθεσιμότητα ή το χρώμα των παπουτσιών. Η μόνη διαφορά είναι πως δεν θα μιλάτε με έναν άνθρωπο, αλλά με ένα chatbot, που μέσω της εικονικής πραγματικότητας θα υποκαθιστά τον πωλητή ή σε άλλες περιπτώσεις τον μετεωρολόγο. «Στόχος είναι οι υπολογιστές να κατανοήσουν τη γλώσσα καλύτερα από τους ανθρώπους» σχολίασε ο επικεφαλής τεχνολογίας του Facebook, Μάικ Σρέπφερ.

Νικολαΐδης Ηλίας
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 17 Απριλίου 2016