Ο πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης που κλήθηκε ως μάρτυρας στην εξεταστική, και επιβεβαίωσε ότι το πρόβλημα του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι διαχρονικό.
Όπως σημειώνουν πηγές του κυβερνώντος κόμματος, «απαντήσεις και αναλυτικά στοιχεία κατέθεσε ο Λευτέρης Αυγενάκης στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής. Ο πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης που κλήθηκε ως μάρτυρας, επιβεβαίωσε ότι το πρόβλημα του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι διαχρονικό και παρέθεσε σειρά εγγράφων για τις πρωτοβουλίες που έλαβε κατά τη διάρκεια της θητείας του για την αντιμετώπισή τους.Στη μαραθώνια κατάθεσή του κατέρριψε τους ισχυρισμούς της αντιπολίτευσης που επιχειρεί συστηματικά να στοχοποιήσει τη Νέα Δημοκρατία και υπογράμμισε ότι στόχος του δεν ήταν η συγκάλυψη αλλά η εξυγίανση».
Τα «δέκα σημεία» της κατάθεσης του Λευτέρη Αυγενάκη
Ο κ. Λευτέρης Αυγενάκης κατέθεσε με τεκμηρίωση, παρουσιάζοντας πέντε κατηγορίες στοιχείων (έγγραφα, αριθμούς, νομοθεσία, πορίσματα, ημερομηνίες) που αποδεικνύουν ότι ανέλαβε να θεραπεύσει χρόνιες παθογένειες του ΟΠΕΚΕΠΕ. Στόχος του, όπως είπε, δεν ήταν η συγκάλυψη αλλά η εξυγίανση.
Ο κ. Λευτέρης Αυγενάκης παρέθεσε εννέα σαφείς και τεκμηριωμένους λόγους που οδήγησαν στην απομάκρυνση του τότε Προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, αναδεικνύοντας συγκεκριμένες διοικητικές αστοχίες, παραλείψεις και προβληματικές πληρωμές που είχαν ήδη προκαλέσει επιπτώσεις στην αξιοπιστία του Οργανισμού και οικονομική επιβάρυνση για τη χώρα. Για κάθε λόγο κατέθεσε συγκεκριμένα έγγραφα και ημερομηνίες, αποδεικνύοντας πλήρη γνώση των θεμάτων και θεσμική συνέπεια.
Από τα 16.548 ΑΦΜ που θεωρούνταν ύποπτα, ελέγχθηκαν 7.545. Από αυτά, 6.815 αποδεσμεύθηκαν καθώς δεν παρουσίασαν καμία παρατυπία, ενώ 730 διαβιβάστηκαν στις Εισαγγελικές Αρχές. Ο κ. Λευτέρης Αυγενάκης τόνισε ότι «δεν μπορούμε να κρατάμε ομήρους τους αγρότες – οφείλουμε να κάνουμε δίκαιους και ταχείς ελέγχους».
Επεσήμανε ότι, σύμφωνα με τη νομοθεσία, αν οι ενισχύσεις δεν πληρωθούν εντός δύο ετών, το κόστος μεταφέρεται στο Δημόσιο, ενώ στην τριετία ο αγρότης χάνει οριστικά τα δικαιώματά του. Με τη διαδικασία αποδέσμευσης των ΑΦΜ προστάτευσε τόσο το Δημόσιο όσο και τους δικαιούχους, προλαμβάνοντας αδικίες και δημοσιονομικές απώλειες.
Ο κ. Λευτέρης Αυγενάκης υπογράμμισε ότι το ζήτημα των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης (ΔΣΒ) αποτελεί χρόνιο θεσμικό έλλειμμα. Με νομοθετική ρύθμιση έδωσε παράταση έως 31/12/2025 και καθιέρωσε σαφές πλαίσιο υλοποίησης.
Ενεργοποίηση Περιφερειών και έλεγχος προόδου
Ζήτησε από όλες τις Περιφέρειες να απαντήσουν εντός 15 ημερών αν θα αναλάβουν την εκπόνηση των ΔΣΒ· όπου δεν υπήρξε ανταπόκριση, η ευθύνη μεταφέρθηκε στο ΥΠΑΑΤ. Έστειλε 13 προσωπικές επιστολές σε Περιφερειάρχες, δείχνοντας προσήλωση στη διαφάνεια και στην ταχύτητα διοίκησης.
Ο κ. Λευτέρης Αυγενάκης προώθησε την πλήρη ένταξη του ΟΠΕΚΕΠΕ στο κυβερνητικό νέφος, υπογράφοντας δύο νέες συμβάσεις πληροφορικής (6/11/2023) και εισάγοντας πέντε ηλεκτρονικές υπηρεσίες για αποθέματα, σπόρους, λιπάσματα και ελέγχους ποιότητας. Τόνισε ότι «η ψηφιοποίηση εγγυάται διαφάνεια, ταχύτητα και ισονομία».
Παρουσίασε τη σύμβαση συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, που αποσκοπεί στην υποστήριξη των κρίσιμων τομέων Πληροφορικής και Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ. Με αυτόν τον τρόπο ενίσχυσε τη διαφάνεια, την τεχνική επάρκεια και τη βιώσιμη λειτουργία του Οργανισμού.
Ο Λευτέρης Αυγενάκης κατέθεσε 12 διορθωτικές ενέργειες (9 δομικές και 3 τεχνικές) για την αναδιοργάνωση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Στις 27 Μαΐου 2024 παρουσίασε το σχέδιο στις Βρυξέλλες, όπου 6 από τις 12 παρατηρήσεις είχαν ήδη ικανοποιηθεί στις 7 Ιουνίου 2024 το σχέδιο υποβλήθηκε επισήμως στη DG AGRI.
Ολοκληρώνοντας την κατάθεσή του, υπογράμμισε ότι κατέθεσε πάνω από 20 τεκμηριωμένα στοιχεία (ελέγχους, πορίσματα, νόμους, ποσά) και έκλεισε λέγοντας:
«Δεν ήρθα να κρύψω τα προβλήματα του ΟΠΕΚΕΠΕ – ήρθα να τα λύσω. Και τα άγγιξα όλα.»
«Όταν το φως πέφτει παντού, η αλήθεια δεν χρειάζεται υπερασπιστές, μόνο ανθρώπους που τολμούν να την πουν» ανέφερε ο πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης (6/2023 έως 6/2024) κατά την έναρξη της κατάθεσής του στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής, που διερευνά το σύστημα πληρωμής των ευρωπαϊκών αγροτικών ενισχύσεων.
Ο κ. Αυγενάκης τόνισε ότι «το υλικό που διαβιβάστηκε στη Βουλή δεν αποδίδει κατηγορητήριο σε βάρος μου. Δεν υπάρχει έγγραφο, απόφαση ή υπογραφή μου ή προϊόν επισύνδεσης, που να συνδέεται με οποιαδήποτε έκνομη ενέργεια. Ό,τι ειπώθηκε, ειπώθηκε στη σφαίρα των εικασιών και των πολιτικών εντυπώσεων» σημείωσε ο κ. Αυγενάκης και πρόσθεσε: «Είμαι εδώ ως μάρτυρας με στόχο να συνδράμω στο έργο σας. Με καθαρή τη συνείδηση, με πίστη στα δεδομένα και την δύναμη της Δημοκρατίας. Όχι για να αμυνθώ αλλά για να βοηθήσω. Με διαφάνεια, με ψυχραιμία, κυρίως με αίσθηση δικαιοσύνης για την αποκατάσταση της αλήθειας».
Ο κ. Αυγενάκης είπε ότι από την πρώτη μέρα στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης «πίστεψα και συνεχίζω να πιστεύω ότι η πολιτική δεν είναι χώρος βολής, είναι χώρος ευθύνης. Δεν φοβήθηκα ποτέ τη διαφάνεια, την επέβαλα. Δεν παρενέβην στην διοίκηση, τη διόρθωσα. Δεν υποσχέθηκα, αλλά έδρασα. Αυτό που με ενδιαφέρει, με ενδιέφερε τότε αλλά και σήμερα, ήταν πάντα να είμαι μπροστά προστάτης του αγρότη, του κτηνοτρόφου, του πολίτη που παλεύει καθημερινά, και να συμβάλλω και εγώ, στην δημιουργία μίας διοίκησης που λειτουργεί θεσμικά και με κανόνες σεβασμού». «Εμπιστεύομαι τα δεδομένα, αλλά πάνω απ’ όλα εμπιστεύομαι τη Δημοκρατία. Και πιστεύω ότι όταν το φως πέφτει παντού, η αλήθεια δεν χρειάζεται υπερασπιστές, μόνο ανθρώπους που τολμούν να την πουν» υπογράμμισε ο κ. Αυγενάκης.
Αναφερόμενος στη θητεία του στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο κ. Αυγενάκης είπε ότι ανέλαβε καθήκοντα στις 27 Ιουνίου 2023, έχοντας πλήρη επίγνωση ότι πρόκειται για ένα από τα πλέον απαιτητικά υπουργεία της χώρας. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά, «δεν υπήρξα Υπουργός του ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων όλης της Ελλάδας», με ευθύνη απέναντι σε ολόκληρο τον αγροτικό και κτηνοτροφικό κόσμο της πατρίδας.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, όπως τόνισε, αποτελεί έναν σημαντικό θεσμό μέσα σε ένα ευρύτερο σύστημα πολιτικών και μηχανισμών του υπουργείου. Στόχος του από την πρώτη ημέρα ήταν η αποκατάσταση της θεσμικότητας και της διαφάνειας, η επαναφορά σωστών ισορροπιών και η διασφάλιση ότι ο Οργανισμός λειτουργεί ως θεσμικό όργανο του κράτους και όχι ως εργαλείο οποιουδήποτε συμφέροντος.
Όπως είπε ο κ. Αυγενάκης, «Δεν φοβήθηκα ποτέ τη διαφάνεια. Την επέβαλα», «Δεν παρενέβην στη Διοίκηση. Τη διόρθωσα», «Πιστεύω στους θεσμούς, όχι στα υπονοούμενα».
Επισημαίνοντας ότι η θητεία του διήρκεσε λιγότερο από έναν χρόνο (έως τις 14 Ιουνίου 2024) «αποτελώντας τη συντομότερη υπουργική θητεία στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επί κυβερνήσεως Νέας Δημοκρατίας» είπε ότι μέσα σε αυτό το σύντομο διάστημα, βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα υπουργείο που έφερε προβλήματα δεκαετιών, δομικά, διοικητικά και πολιτικά. Όπως σημείωσε, επέλεξε «να δράσει, να οργανώσει, να διορθώσει και, όπου χρειάστηκε, να συγκρουστεί».
Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια της θητείας του, η Ελλάδα και ο αγροτικός τομέας αντιμετώπισαν αλλεπάλληλες κρίσεις πρωτοφανούς έντασης, μεταξύ των οποίων:
«-Οι καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία (Daniel και Elias), που σάρωσαν παραγωγικές εκτάσεις και ζώα, οδηγώντας σε αυστηρά υγειονομικά μέτρα, αποζημιώσεις και μέτρα επιστροφής στην κανονικότητα.
-Οι πυρκαγιές στη Ρόδο, στον Έβρο και σε άλλες περιοχές, με ανυπολόγιστο πλήγμα σε καλλιέργειες, κτηνοτροφία, μελίσσια και υποδομές.
-Η επισιτιστική κρίση ως απόηχος του πολέμου στην Ουκρανία, με αύξηση κόστους ζωοτροφών και λιπασμάτων.
-Η ενεργειακή κρίση, που εκτίναξε το κόστος παραγωγής και μείωσε την ανταγωνιστικότητα των Ελλήνων αγροτών.
-Οι κινητοποιήσεις αγροτών σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στη χώρα μας.
-Το τεράστιο έλλειμμα εργατικών χεριών, που απειλούσε την ίδια τη συγκομιδή βασικών προϊόντων.
-Και τέλος, το εξαιρετικά σημαντικό πρόβλημα των ελληνοποιήσεων αγροτικών προϊόντων».
Όσο για τις ενέργειές του εντός αυτού του “εκρηκτικού πλαισίου” είπε ότι περιλαμβάνονται τα εξής:
«1.Σαρωτικοί έλεγχοι στην εισαγωγή γάλακτος – καταπολέμηση των ελληνοποιήσεων – μικτά κλιμάκια.
2.Νομοθετικό έργο: Ν. 5087/2024 (ΦΕΚ 25/Α/16.2.2024) με θέμα: «Ενίσχυση της πρότυπης κτηνοτροφίας, ρυθμίσεις για την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες, διατάξεις για τη φυτοϋγεία, τα βιοκτόνα προϊόντα και την ποιότητα τροφίμων, διατάξεις για την τόνωση της αγροτικής ανάπτυξης και άλλες επείγουσες διατάξεις».
3.Προετοιμασία νόμων:
-Ν. 5136/2024 (ΦΕΚ 148/Α/19.09.2024) “Διαδικασίες ελέγχου και κυρώσεις στα προϊόντα ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΕΠΙΠ”.
-Ν. 5184/2025 (ΦΕΚ 34/Α/06.03.2025) για τις “ΔιεπαγγελματικέςΟργανώσεις”.
-Νέος Κανονισμός ΕΛΓΑ – Κωδικοποίηση νομοθεσίας.
4.Γεωργικό Αποθεματικό 2024: τριπλάσια η στήριξη της ΕΕ για την Ελλάδα, ύστερα από συνεχείς παρεμβάσεις του στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας — από 15,8 εκ. ευρώ το 2023 σε 43,1 εκ. ευρώ το 2024.
5.Αλλαγές στην ΚΑΠ 2023-2027, με προτάσεις που έγιναν δεκτές προς όφελος των παραγωγών.
6.Ενεργοποίηση της ομάδας των Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας των 9 χωρών του Νότου της ΕΕ (EUMED-9).
7.Συμπροεδρία στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
8.Ίδρυση του 1ου Ευρωπαϊκού Κέντρου Αναφοράς για την Ευζωία των Υδρόβιων Ζώων της ΕΕ με έδρα την Κρήτη, Ηράκλειο.
9.Master Plan για τη διαχείριση των υδάτων της Θεσσαλίας από την ολλανδική εταιρεία HVA».
Θεσμικότητα – Ενεργοποίηση – Κενό Εργαλείων – Δράση
Ο πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων τόνισε ότι τα προβλήματα του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι πρόσφατα, αλλά έχουν επισημανθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη από το 2016 και ακόμα παλαιότερα, ενώ, κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, διαπίστωσε έναν διοικητικά αδύναμο και τεχνολογικά κατακερματισμένο Οργανισμό.
Πρώτος στόχος ήταν η επαναφορά της θεσμικότητας. Όλες οι επαφές, αποφάσεις και οδηγίες εκδόθηκαν εντός του θεσμικού πλαισίου, χωρίς πολιτικές «γραμμές». Ο Υπουργός θέτει το πλαίσιο πολιτικής· οι διοικήσεις αποφασίζουν και εκτελούν — αρχή που σεβάστηκε πλήρως.
Προετοίμασε νομοθετική διάταξη για τα ΚΥΔ, με στόχο τη μεγαλύτερη διαφάνεια και τη δημιουργία ασφαλιστικών δικλείδων για τις δηλώσεις των αγροτών.
Δεύτερος στόχος ήταν η ενεργοποίηση δράσεων για εύρυθμη και διαφανή λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Προχώρησε σε διορθωτικά μέτρα, ενίσχυσε την πληροφορική υποδομή, έλεγξε δεσμευμένα ΑΦΜ, προχώρησε πληρωμές παλαιότερων ετών, αναδιοργάνωσε τμήματα εποπτείας και ενίσχυσε τον Οργανισμό με νέο προσωπικό και εργαλεία.
Τρίτος στόχος ήταν η κάλυψη του κενού εργαλείων. Με διάταξη στον ν. 5087/2024 (άρθρο 7) δόθηκε νομοθετική λύση στα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης, όπου προβλέφθηκαν:
1. Παράταση της προθεσμίας εκπόνησης των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης έως 31/12/2025.
2. Υποχρέωση των Περιφερειών, εντός ενός μηνός από την υπογραφή της σύμβασης με το ΥΠΑΑΤ, να προχωρήσουν σε ανάρτηση του διαγωνισμού για τα ΔΣΒ.
3. Για όσες Περιφέρειες δεν ανάρτησαν εγκαίρως ή δεν υπέγραψαν σύμβαση, την ευθύνη εκπόνησης αναλάμβανε το ΥΠΑΑΤ.
Επίσης, απεστάλησαν επιστολές προς τους 13 Περιφερειάρχες ζητώντας να δηλώσουν εντός 15 ημερών εάν προτίθενται να αναλάβουν τη διαδικασία εκπόνησης.
«Δεν ήρθα να κρύψω τα προβλήματα του ΟΠΕΚΕΠΕ. Ήρθα να τα λύσω. Και τα άγγιξα όλα» ανέφερε ο κ. Αυγενάκης.
Παράλληλα, υπογράμμισε ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν διέθετε ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα ούτε πλήρη διαλειτουργικότητα με άλλους φορείς.
Όπως είπε, για τον λόγο αυτό:
«-Συνήφθησαν συμβάσεις με τεχνικό σύμβουλο για μεταφορά ΟΛΩΝ των δεδομένων στο gov.gr.
-Υπογράφθηκε μνημόνιο συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς για εσωτερικό μηχανισμό ελέγχου και ψηφιακής ασφάλειας.
-Υλοποιήθηκαν διαδικασίες ενίσχυσης του προσωπικού, που χρόνια βρίσκονταν σε στασιμότητα.
Το Σχέδιο Δράσης (Action Plan) εγκρίθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας της ΕΕ, η οποία αναγνώρισε ότι οι μισές ευρωπαϊκές παρατηρήσεις είχαν ικανοποιηθεί μέσα σε έναν μόλις μήνα».
