Μετράμε πλέον αντίστροφα για τα Χριστούγεννα, και με το τέλος του Νοεμβρίου κλείνει ακόμα ένας έντονος μήνας δουλειάς. Μπαίνουμε σιγά-σιγά σε μια πιο γιορτινή περίοδο, αλλά η δουλειά μας δεν σταματά.
Τι έγινε, λοιπόν, αυτήν την εβδομάδα;
Είχαμε μια πραγματικά ιστορική κοινωνική συμφωνία για την ενίσχυση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, μια συμφωνία που υπεγράφη μετά από 7 μήνες εντατικών διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους. Συμβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και έγινε από κεντροδεξιά κυβέρνηση. Πώς φτάσαμε, όμως, ως εδώ; Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει πετύχει τη μεγαλύτερη μείωση της ανεργίας στην Ευρώπη, με 500.000 νέες θέσεις εργασίας. Αυξήσαμε τον κατώτατο μισθό από 650 σε 880 ευρώ και τον μέσο μισθό κατά 28%. Θεσπίσαμε και εφαρμόσαμε ένα πάγιο αίτημα της ΓΣΕΕ, την ψηφιακή κάρτα εργασίας, μετατρέψαμε σε Ανεξάρτητη Αρχή την Επιθεώρηση Εργασίας, αυξάνοντας εκθετικά τους ελέγχους, κατοχυρώσαμε νομοθετικά με ειδική φόρμουλα την ετήσια αύξηση του μισθού, διασφαλίζοντας το μέρισμα ανάπτυξης που πρέπει να λαμβάνουν όλοι οι εργαζόμενοι. Με αυτά τα θεμέλια, κάνουμε τώρα το επόμενο βήμα: την επέκταση των συλλογικών συμβάσεων, ώστε να καλύπτουν μεγαλύτερο τμήμα της αγοράς –κάτι που αποτελεί ευρωπαϊκό κανόνα, αλλά στην Ελλάδα διαχρονικά υστερούσαμε. Η μεγαλύτερη ευελιξία στην επέκταση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας ώστε να καλύπτουν περισσότερους κλάδους και εργαζόμενους θέτει ενιαίους κανόνες στην αγορά εργασίας, προσφέρει περισσότερη ασφάλεια και υψηλότερα εισοδήματα στον εργαζόμενο αλλά και σταθερότητα στον εργοδότη. Γι’ αυτό και έχει σημασία αυτή η, επαναλαμβάνω, ιστορική συμφωνία εργοδοτών και εργαζόμενων, μαζί με τις κατάλληλες δικλείδες ασφαλείας βέβαια που θα προστατεύουν μαζί με τα εισοδήματα των εργαζομενων και τις αντοχές ειδικά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ώστε οι αυξήσεις μισθών να είναι εντός των ορίων των δυνατοτήτων τους και να οδηγούνται από την αύξηση του τζίρου, της κερδοφορίας και της παραγωγικότητάς τους. Θέλω να ευχαριστήσω και να συγχαρώ τους κοινωνικούς εταίρους για την ώριμη αυτή στάση τους.
Ήταν και μια εβδομάδα πληρωμών αυτή, με σημαντικές ενισχύσεις που φτάνουν σε εκατομμύρια συμπολίτες μας. Για πρώτη φορά στη χώρα μας, ξεκίνησε την Παρασκευή η μόνιμη επιστροφή ενός ενοικίου έως 800 ευρώ σε σχεδόν 900.000 νοικοκυριά για το 2024. Μάλιστα, αν μια οικογένεια νοικιάζει την πρώτη κατοικία και έχει ένα ή περισσότερα παιδιά που σπουδάζουν σε άλλη πόλη, θα λάβει συμπληρωματική επιστροφή και του φοιτητικού ενοικίου. Το μέτρο είναι μόνιμο και η καταβολή θα γίνεται κάθε Νοέμβριο -εφόσον πληρούνται τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια- δίχως να απαιτείται αίτηση. Προηγήθηκε, θυμίζω, τη Δευτέρα η καταβολή της μόνιμης ενίσχυσης των 250 ευρώ σε 1,2 εκ. συνταξιούχους του e-Efka και από την Πέμπτη στους ανασφάλιστους υπερήλικες, τους δικαιούχους επιδομάτων αναπηρίας και επιδομάτων ΟΠΕΚΑ.
Έχουμε καταφέρει, επίσης, έως τέλος Νοεμβρίου, όπως είχαμε δεσμευτεί, να δώσουμε την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης για τους αγρότες μας. Οι φετινές πληρωμές από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και από το Υπουργείο Οικονομικών θα φθάσουν συνολικά στα 3,7 δισ. ευρώ. Ειδικά από τον ΟΠΕΚΕΠΕ το 2025 θα καταβληθούν 3,3 δισ. ευρώ έναντι 2,7 δισ. το 2024, δηλαδή 600 εκ. περισσότερα. Μέχρι τις 26 Νοεμβρίου είχαν καταβληθεί 1,9 δισ. ευρώ. Από την Παρασκευή 28 Νοεμβρίου ξεκίνησε η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης (363 εκ.), πληρωμές από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (119 εκ.) και το αμέσως επόμενο διάστημα θα καταβληθούν αποζημιώσεις για την ευλογιά (56 εκ.). Και έως το τέλος του έτους θα καταβληθούν άλλα 1,2 δισ. ευρώ. Άρα, ο Δεκέμβριος θα είναι μήνας ουσιαστικής ενίσχυσης του αγροτικού κόσμου.
Γιατί είναι μειωμένη φέτος η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης σε σχέση με πέρυσι; Η προκαταβολή είναι πράγματι προσωρινά μικρότερη κατά 25% σε σχέση με πέρυσι (363 εκ. φέτος / 476 εκ. πέρυσι) γιατί κυρίως υποβλήθηκαν λιγότερες δηλώσεις και διαπιστώθηκαν επίσης ελλείψεις σε στοιχεία που υποβλήθηκαν από περίπου 44.000 αγρότες για τους οποίους θα γίνει στο αμέσως επόμενο διάστημα επαλήθευση στοιχείων. Ωστόσο, η χώρα δεν πρόκειται να χάσει ούτε ένα ευρώ από τους πόρους που θα περισσέψουν. Αφού καταβληθούν η βασική ενίσχυση, η συνδεδεμένη ενίσχυση, οι εξισωτικές αποζημιώσεις και τα οικολογικά σχήματα, θα ακολουθήσει μια «δεύτερη κατανομή» για τους ειλικρινείς αγρότες που θα λάβουν υψηλότερες ενισχύσεις από προηγούμενες χρονιές. Στόχος είναι οι επιδοτήσεις να πηγαίνουν σε πραγματικούς παραγωγούς για πραγματική παραγωγή και να σταματήσουν τα «πανωγραψίματα» και τα εικονικά μισθωτήρια.
Το νέο σύστημα εξασφαλίζει τριπλό όφελος για τους αγρότες και τη χώρα. Πρώτον, θεσπίζεται και τίθεται σε εφαρμογή ένα αξιόπιστο και διαφανές σύστημα διαχείρισης και ελέγχου των αγροτικών επιδοτήσεων, απολύτως σύμφωνο με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, ώστε από εδώ και πέρα να μην έχουμε νέες εμπλοκές σε πληρωμές ή νέα πρόστιμα προς τη χώρα. Δεύτερον, το νέο σύστημα κατανέμει τις αγροτικές επιδοτήσεις με δίκαιο τρόπο. Τόσο το 2025, με την εφαρμογή του μεταβατικού συστήματος, όσο και από το 2026 και μετά, με το οριστικό σχέδιο. Οι επιδοτήσεις θα κατανέμονται με βάση τα πραγματικά, αδιαμφισβήτητα δεδομένα του κάθε γεωργού και κτηνοτρόφου. Αυτό σημαίνει ότι οι ειλικρινείς γεωργοί και κτηνοτρόφοι ήδη από φέτος θα εισπράττουν μεγαλύτερες επιδοτήσεις. Τρίτον, διασφαλίζεται ότι δεν πρόκειται να χαθεί ούτε ένα ευρώ από τα κοινοτικά χρήματα που αναλογούν στη χώρα. Συνολικά θα κατανεμηθούν τα κονδύλια που ούτως ή άλλως είχαν προϋπολογισθεί.
Αλλάζω τώρα εντελώς θέμα. Επιπλέον 6.083 παιδιά θα μπορέσουν να φιλοξενηθούν σε βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς την περίοδο 2025-2026 με την αύξηση των εισοδηματικών ορίων, διορθώνοντας έτσι μια αδικία που άφηνε έξω κυρίως τις πολύτεκνες οικογένειες. Ουσιαστικά έγινε δεκτή η συντριπτική πλειονότητα των αιτήσεων που υποβλήθηκαν κατά τη δεύτερη πρόσκληση, δίνοντας στους γονείς τη δυνατότητα να συνδυάσουν καλύτερα την οικογενειακή και την επαγγελματική τους ζωή, ενώ τα παιδιά τους συμμετέχουν σε δομές προσχολικής εκπαίδευσης και δημιουργικής απασχόλησης.
Κάτι ακόμα που αφορά τη στήριξη της οικογένειας, της μητρότητας και της ισότιμης γονεϊκότητας. Αποσαφηνίστηκε νομικά από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης ότι και οι μητέρες που καταβάλλουν εισφορές ως μη μισθωτές, ανεξαρτήτως της νομικής μορφής μέσω της οποίας ασκούν την επαγγελματική τους δραστηριότητα, δικαιούνται την Ειδική Παροχή Προστασίας Μητρότητας. Ένα μέτρο αυτονόητο, που όμως χρειαζόταν ξεκάθαρη ρύθμιση ώστε καμία γυναίκα να μην μένει εκτός. Θέλουμε περισσότερες γυναίκες στην αγορά εργασίας. Είναι κάτι που ήδη γίνεται, γι’ αυτό στο πλαίσιο της στρατηγικής μας για το δημογραφικό προσπαθούμε να αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα σε όλες του τις εκφάνσεις του.
Μια ακόμη μεγάλη μεταρρύθμιση που κάνει η κυβέρνησή μας αφορά το Κληρονομικό Δίκαιο, προσαρμόζοντας τη σχετική νομοθεσία στις σύγχρονες κοινωνικές και οικογενειακές ανάγκες, με βαθιές τομές στη ρύθμιση της περιουσίας μετά τον θάνατο. Οι αλλαγές ήταν παραπάνω από επιβεβλημένες, αν σκεφτεί κανείς ότι τα 326 άρθρα του υπήρχαν από το 1946(!) και προφανώς δεν μπορούσαν να καλύψουν τις κοινωνικές ανάγκες στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Το νέο Κληρονομικό Δίκαιο προστατεύει ουσιαστικά τους κληρονόμους, εισάγει τον θεσμό των κληρονομικών συμβάσεων, δίνει τη δυνατότητα για ψηφιακές διαθήκες και θεσπίζει αυστηρότερα μέτρα για πλαστογραφίες. Από τις σημαντικότερες αλλαγές είναι ότι οι κληρονόμοι δεν θα αναγκάζονται πλέον να αποποιηθούν την κληρονομιά για να μην επωμιστούν τα χρέη του αποβιώσαντος, αλλά αυτά θα εξοφλούνται αποκλειστικά από την ίδια την κληρονομιά. Επίσης, αυξάνεται η νόμιμη μοίρα για συζύγους που προστατεύονται σε περιπτώσεις συναινετικής λύσης του γάμου, ενώ για πρώτη φορά υπάρχει μέριμνα για τον/την σύντροφο σε ελεύθερη ένωση. Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης που εγκρίθηκε από το πρόσφατο Υπουργικό Συμβούλιο, σύντομα θα τεθεί σε διαβούλευση και αναμένεται να κάνει το Κληρονομικό Δίκαιο πιο λειτουργικό για τους πολίτες και τους νομικούς επαγγελματίες, πιο σύγχρονο και πιο δίκαιο.
Αυτήν την εβδομάδα ψηφίστηκε και μια σημαντική μεταρρύθμιση του Υπουργείου Ανάπτυξης, με στόχο την πιο αποτελεσματική προστασία των καταναλωτών από καταχρηστικές πρακτικές στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών. Με τη σύσταση της νέας ανεξάρτητης Αρχής Προστασίας του Καταναλωτή, συγκεντρώνονται σε έναν ενιαίο οργανισμό η ΔΙΜΕΑ, ο Συνήγορος του Καταναλωτή και οι αρμόδιες διευθύνσεις της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου, ενώ την προικίζουμε με 300 νέους ελεγκτές, αλλά και με σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία, συμπεριλαμβανομένων των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης, για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη εποπτεία της αγοράς. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η διαφάνεια και δημιουργείται ένας ισχυρός, ενιαίος και πραγματικά ανεξάρτητος ελεγκτικός μηχανισμός, στα πρότυπα της ΑΑΔΕ. Η νέα Αρχή θα έχει Διοικητή και τρεις Υποδιοικητές με πενταετή θητεία και αντίστοιχες εγγυήσεις ανεξαρτησίας. Το μοντέλο αυτό το έχουμε ήδη δοκιμάσει στην Επιθεώρηση Εργασίας πριν από τρία χρόνια, και έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι η θεσμική θωράκιση και η λειτουργική ανεξαρτησία οδηγούν σε περισσότερους και πιο στοχευμένους ελέγχους, προς όφελος των πολιτών.
Συνεχίζω με το ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα Ιατροδικαστικών Υπηρεσιών, άλλη μια «καινοτομία» για τα ελληνικά δεδομένα, που θα συμβάλει στην ταχύτερη έκδοση των ιατροδικαστικών εκθέσεων με αντίστοιχη επιτάχυνση της ποινικής διαδικασίας. Μέχρι σήμερα, λόγω παλιών και χρονοβόρων διαδικασιών, μια ιατροδικαστική έκθεση μπορούσε να καθυστερήσει ακόμη και τρία χρόνια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σοβαρές υποθέσεις να μην προχωρούν εγκαίρως, δημιουργώντας αδικίες και συνολικά μια άσχημη εικόνα για τις ίδιες τις υπηρεσίες. Οπότε, τι κάνουμε τώρα: ψηφιοποιούμε. Ο ιατροδικαστής αλλά και όλοι οι εμπλεκόμενοι θα έχουν έναν ενιαίο τρόπο καταγραφής κάθε στοιχείου, από τα κείμενα και τις φωτογραφίες μέχρι τα αρχεία κάθε υπόθεσης. Όλο αυτό το υλικό θα συγκεντρώνεται σε έναν ψηφιακό φάκελο, με πλήρη ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων. Ο ιατροδικαστής θα μπορεί πλέον να ανατρέξει σε μια διαρκώς εμπλουτιζόμενη βάση δεδομένων, να συγκρίνει περιπτώσεις και με αρωγό την τεχνητή νοημοσύνη να διαμορφώνει τα συμπεράσματά του, κάτι που έχει καταλυτική σημασία για πολύ σοβαρές υποθέσεις, όπως η τραγωδία των Τεμπών, περιπτώσεις κακοποίησης ανηλίκων, ενδοοικογενειακής βίας, όπου ο χρόνος, η ακρίβεια και η επιστημονική τεκμηρίωση είναι κρίσιμες. Το πληροφοριακό σύστημα αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, ήδη έγινε η πρώτη ιατροδικαστική πράξη με τη χρήση AI και αποτελεί άλλο ένα ψηφιακό εργαλείο που θα απλοποιήσει διαδικασίες, θα μειώσει τον φόρτο εργασίας και θα επιτρέψει στους δικαστές να επικεντρώνονται στον ποιοτικό πυρήνα των υποθέσεων.
Πέρυσι τέτοια μέρα, η Θεσσαλονίκη ζούσε μια στιγμή που περίμενε για δεκαετίες: την άφιξη του Μετρό. Ένα έργο που -όπως αναμενόταν- θα άλλαζε την καθημερινότητα των μετακινήσεων για κάτοικους και επισκέπτες στο δεύτερο μεγαλύτερο μητροπολιτικό κέντρο της χώρας μας. Και όντως την άλλαξε. Σαν να υπήρχε από πάντα, ενσωματώθηκε απίστευτα γρήγορα στην καθημερινότητα. Και μάλιστα, με μια μοναδική ιδιαιτερότητα, τον ανοιχτό αρχαιολογικό χώρο στο σταθμό Βενιζέλου. Από πέρυσι τον Δεκέμβριο, λοιπόν, μέχρι φέτος τον Οκτώβριο, κατά μέσο όρο κάθε μήνα γίνονταν 2,4 εκ. επιβιβάσεις, συνολικά μέσα σε 11 μήνες μετακινήθηκαν 27,04 εκατομμύρια επιβάτες. Στη συντριπτική τους πλειονότητα τα δρομολόγια γίνονταν στην ώρα τους και οι όποιες καθυστερήσεις, 8 στις 10 φορές ήταν μικρότερες των 10 λεπτών. Η λειτουργία του Μετρό διακόπηκε από τις αρχές Νοεμβρίου για έναν μήνα, προκειμένου να γίνουν δοκιμαστικά δρομολόγια στη γραμμή της Καλαμαριάς που μπαίνει πλέον στην τελική ευθεία για να δοθεί και αυτή στο κοινό. Το Μετρό θα επανέλθει κανονικά την εορταστική περίοδο για να μην επηρεαστεί η κίνηση στην αγορά και να μετακινηθεί πιο εύκολα ο κόσμος τις γιορτινές μέρες. Ταυτόχρονα, προχωρά και ο σχεδιασμός για τον Δυτικό Προαστιακό Σιδηρόδρομο Θεσσαλονίκης. Στόχος του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών είναι να δημοπρατηθεί το έργο ύψους 16 εκ. ευρώ πριν από το τέλος του 2025 για να μπει σε τροχιά υλοποίησης από τη νέα χρονιά. Μέχρι τότε ενισχύθηκαν τα δρομολόγια από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό μέχρι τη Σίνδο με μια επιπλέον γραμμή, η οποία μέσα σε 11 λεπτά παρέχει πρόσβαση στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος και στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις της ευρύτερης περιοχής.
Το «ευ αγωνίζεσθαι» αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αξία όταν ξεπερνά και σωματικά εμπόδια. Αυτό έκαναν οι αθλητές μας στους Ολυμπιακούς Αγώνες Κωφών στο Τόκυο και μας έκαναν περήφανους. Η ελληνική αποστολή επιστρέφει με ένα χρυσό, ένα ασημένιο και δύο χάλκινα μετάλλια. Μπράβο στον Παύλο Λιότσο, τον Νίκο Ιωσηφίδη, την Αλεξάνδρα Γιάλλουρου και την εθνική ομάδα μπάσκετ ανδρών -και στους προπονητές τους βεβαίως- για τις επιτυχίες τους. Η Πολιτεία, ωστόσο, δεν μένει στα συγχαρητήρια. Ξεκίνησε ήδη η καταβολή των πριμ σε αθλητές/αθλήτριες και προπονητές με εξαιρετικές διεθνείς αγωνιστικές διακρίσεις, σε αγωνίσματα ατομικών αθλημάτων ή σε ομαδικά αθλήματα το 2022 και το 2023 (θερινοί και χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες, Παραολυμπιακοί Αγώνες, Ολυμπιακοί Αγώνες Κωφών και Παγκόσμιοι Αγώνες Νεφροπαθών–Μεταμοσχευμένων). Οι οικονομικές επιβραβεύσεις είναι συνολικού ύψους περίπου 5 εκ. ευρώ και επιμερίζονται σε 167 αθλητές/τριες και 78 προπονητές/τριες, για 252 εξαιρετικές διεθνείς αγωνιστικές διακρίσεις που τίμησαν τη χώρα.
Αυτή ήταν η εβδομάδα μας. Πολλά έγιναν, πολλά ξεκίνησαν, κάποια προχώρησαν, και κάποια μας θύμισαν ότι η εβδομάδα έχει μόνο επτά μέρες. Πάμε για την επόμενη. Καλή σας ημέρα!
