Μητσοτάκης :Τα τέσσερα μεγάλα κεφάλαια της κοινωνικής μας πολιτικής

 

Τα τέσσερα μεγάλα κεφάλαια της κοινωνικής μας πολιτικής

Κοινωνική θα μπορούσε να ονομαστεί κάθε πολιτική μας, καθώς όλες απευθύνονται τελικά στον πολίτη. Σε αυτόν κατατείνουν και οι προσλήψεις που κάναμε για πρώτη φορά μετά από μία δεκαετία στην εκπαίδευση, η σημαντική στήριξη του Εθνικού Συστήματος Υγείας, η στροφή της Παιδείας σε πιο ποιοτικά, αναβαθμισμένα πανεπιστήμια, η στήριξη της τεχνικής κατάρτισης και πάνω από όλα οι επενδύσεις που έφεραν για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια τη χώρα πάνω από το «φράγμα» των 4 εκατομμυρίων εργαζόμενων.

Αιχμή, ωστόσο, της πολιτικής μας αποτελούν οι ειδικότερες τολμηρές αλλαγές που συντελούνται στο περιβάλλον της απασχόλησης. Και θα ήθελα σήμερα, εν συντομία, να αξιοποιήσω αυτή την ευκαιρία για να μιλήσω για τέσσερα μεγάλα κεφάλαια της κοινωνικής μας πολιτικής.

Πρώτον, την εργασία, τη φροντίδα δηλαδή για καλύτερες αμοιβές αλλά και καλύτερες συνθήκες δουλειάς όσων ήδη απασχολούνται.

Δεύτερον, την καταπολέμηση της ανεργίας, της πιο στυγνής αδικίας.

Τρίτον, τις παρεμβάσεις που έχουμε κάνει στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης, στην αποκατάσταση, επιτέλους, ενός συστήματος που θα παρέχει γρήγορα και δίκαια στον εργαζόμενο τους κόπους του όταν αυτός αποσύρεται.

Και θέλω επίσης να αφιερώσω λίγο χρόνο για να μιλήσω για τις πολιτικές μας, για την προστασία των πιο αδύναμων. Διότι κανείς δεν πρέπει να μένει πίσω.

Εργασία

Κομβική τομή είναι η διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού στη χώρα. Τον παραλάβαμε στα 650 ευρώ. Είναι σήμερα στα 713 ευρώ κι αν συνυπολογίσουμε μάλιστα την ταυτόχρονη μείωση των εισφορών, το συνολικό ετήσιο όφελος ξεπερνά τα 1.000 ευρώ για κάθε εργαζόμενο που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό. Ένας επιπλέον μισθός.

Ένας επιπλέον μισθός για κάθε εργαζόμενο. Αυτό δίνει, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σήμερα στην πατρίδα μας την 9η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πάνω και από την Πορτογαλία, την οποία συχνά προβάλλετε ως πρότυπο. Και βέβαια η αύξηση αυτή συνεπάγεται και αύξηση στις τριετίες και στα επιδόματα. Το είπαμε και το κάναμε.

Δεν πρόκειται μόνο για συνέπεια στις δεσμεύσεις μας, αλλά και για ένα χρήσιμο ανάχωμα στις δυσκολίες της συγκυρίας. Γιατί αυτός ο πρόσθετος μισθός μπορεί να μην αντισταθμίζει πλήρως την ακρίβεια της ενεργειακής κρίσης και του πολέμου στην Ουκρανία, σε συνδυασμό όμως με πολλές άλλες πρωτοβουλίες, όπως η μείωση του ΕΝΦΙΑ -θυμίζω, μείωση του ΕΝΦΙΑ αθροιστικά κατά 35%, πάνω από τις προεκλογικές μας δεσμεύσεις- σε συνδυασμό λοιπόν με πρωτοβουλίες στήριξης του διαθέσιμου εισοδήματος αυτή η αύξηση προσφέρει μία «ασπίδα» στους χαμηλότερα αμειβόμενους απέναντι στις ανατιμήσεις. Πρώτα και πάνω απ’ όλα όμως δείχνει για ποιους ενδιαφέρεται πρωτίστως αυτή η κυβέρνηση.

Μία άλλη μεγάλη αλλαγή για την οποία θέλω να μιλήσω έρχεται με την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, η οποία ήδη ξεκίνησε από τις αρχές αυτής της εβδομάδος να εφαρμόζεται για 120.000 απασχολούμενους σε τράπεζες και σε σούπερ μάρκετ.

Για όσους μας άσκησαν κριτική, από τον χώρο της Αριστεράς, θέλω να θυμίσω ότι αποτελούσε ένα διαχρονικό αίτημα της ΓΣΕΕ, το οποίο τώρα γίνεται πράξη.

Είναι ένα πρόσθετο, χρήσιμο εργαλείο, το οποίο καταπολεμά τη μαύρη εργασία και την εργοδοτική αυθαιρεσία, γιατί στο εξής ο κάθε υπάλληλος θα μπορεί να ελέγχει ο ίδιος το ωράριο και την καταβολή των υπερωριών. Και τα στοιχεία αυτά τίθενται αυτόματα στη διάθεση όλων των ελεγκτικών Αρχών.

Σύντομα το μέτρο αυτό θα επεκταθεί στη βιομηχανία, στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, στις εταιρείες φύλαξης και του χρόνου θα εφαρμοστεί πια και στον τουρισμό και στην εστίαση, διασφαλίζοντας έτσι μια για πάντα ότι ο εργαζόμενος δεν θα δουλεύει ούτε μία ώρα χωρίς να πληρωθεί γι΄ αυτή. Όπως κι ότι το σύνολο των πολιτών δεν θα καλείται πια να πληρώσει τα σπασμένα όσων επιτήδειων εισφοροδιαφεύγουν.

Η μεταρρύθμιση αυτή διευκολύνει το έργο της Επιθεώρησης Εργασίας. Γνωρίζετε ότι, με απόφαση της κυβέρνησης και του αρμόδιου Υπουργείου, αυτή έχει ήδη αναβαθμιστεί σε Ανεξάρτητη Αρχή. Τα στελέχη της θα έχουν πια αυτόματη πρόσβαση στα δεδομένα του ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, ενός καινοτόμου πληροφοριακού συστήματος που δίνει καθημερινά, σε πραγματικό χρόνο, μία «αξονική τομογραφία» της αγοράς εργασίας, προστατεύοντας όχι μόνο τους εργαζόμενους, αλλά και τον ανταγωνισμό, καθώς αυτός συχνά στρεβλώνεται από κακόβουλους εργοδότες οι οποίοι καταπατούν τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων τους.

Με τον νέο νόμο οι εργατοτεχνίτες απέκτησαν επιτέλους τα ίδια δικαιώματα με τους υπαλλήλους.

Και βέβαια, από αυτή την κυβέρνηση καθιερώθηκε η γονική άδεια για τον πατέρα. Αυξήθηκαν οι μέριμνες στις νέες μητέρες. Και δίνονται κίνητρα στις επιχειρήσεις, 120 μεγάλες επιχειρήσεις, μεσαίες επιχειρήσεις, μπορούν πια με χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας να διαμορφώσουν παιδικούς σταθμούς στους χώρους τους.

Σε συμφωνία πια με τους εργοδότες, οι εργαζόμενοι μπορούν να ορίζουν οι ίδιοι τον χρόνο της απασχόλησης και των διακοπών τους. Είναι μια εκδοχή της τετραήμερης δουλειάς την εβδομάδα.

Η χώρα διαθέτει πλέον ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο λειτουργίας αλλά και προστασίας των εργαζόμενων στα delivery, των αυτοαπασχολούμενων ταχυδιανομέων στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες.

Το νέο περιβάλλον ρυθμίζει κρίσιμα ζητήματα όπως την τηλεργασία και το δικαίωμα αποσύνδεσης του εργαζόμενου. Αλλά ταυτόχρονα εισάγει και ρήτρες που τιμωρούν την παρενόχληση και τις διακρίσεις. Γι’ αυτό και η Ελλάδα ανέβηκε στις 12 χώρες στον κόσμο όσον αφορά την πλήρη νομική ισότητα ανδρών και γυναικών.

Γνωρίζουμε ότι στην αγορά εργασίας υπάρχουν ακόμα αρκετές στρεβλώσεις, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν. Θεωρούμε, όμως, ότι τώρα έχουμε πια στη διάθεσή μας εκείνα τα εργαλεία για να μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε πια αποτελεσματικά.

Καταπολέμηση της ανεργίας

Το μεγάλο στοίχημα, όμως, αυτής της κυβέρνησης, από την πρώτη στιγμή που εξελέγη πριν από τρία χρόνια ήταν ένα: η μείωση της ανεργίας. Γιατί η απουσία από την εργασία είναι ουσιαστικά εξορία από την ίδια την κοινωνική ζωή. Είναι μια μεγάλη απώλεια για το κοινωνικό σύνολο, είναι ένα μεγάλο τραύμα για τον πολίτη, που ζει τον κίνδυνο όχι μόνο της ανέχειας και του περιθωρίου αλλά και της ψυχολογικής αποξένωσης από την ικανοποίηση που παρέχει η αξιοπρέπεια της εργασίας. Ναι, αν για κάτι μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι σε αυτή την κυβέρνηση είναι γιατί μέσα στην πανδημία η Ελλάδα μπόρεσε να μειώσει κατά σχεδόν πέντε μονάδες την ανεργία.

Έχουμε σήμερα τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας που είχαμε εδώ και 12 χρόνια. Παραπάνω από 4.123.000 εργαζόμενους. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα και των 13 δισεκατομμυρίων ευρώ που δαπάνησε η πολιτεία στοχευμένα κατά τη διάρκεια της πανδημίας για να θωρακίσει τις υφιστάμενες θέσεις εργασίας, αλλά και να εντάξει σε νέες θέσεις πάνω από 200.000 άνεργους συμπολίτες μας. Είναι ένα παράδειγμα θετικής απάντησης σε αρνητική πρόκληση.

Ο μοχλός της ενεργητικής πολιτικής, τώρα, κατά της ανεργίας παραμένει ο τέως Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού, μετονομασθείς πια σε Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης, με τα πολύπλευρα προγράμματά του. Ήταν αυτά μέσα από τα οποία σε τρία χρόνια άνοιξαν και ανοίγουν 136.000 νέες θέσεις εργασίας, έναντι των μόλις 42.000 ολόκληρης της προηγούμενης τετραετίας, και μάλιστα με πόρους που δεν γίνονται όπως στο παρελθόν παθητικά επιδόματα που κάνουν τον πολίτη διπλά όμηρο της ανεργίας από τη μία και της εκάστοτε κυβέρνησης από την άλλη. Δικός μας στόχος είναι ο άνεργος να μπορεί να αποκτά δεξιότητες που θα τον κρατήσουν μόνιμα στην εργασία, σε θέσεις που θα ζητά η αγορά. Μισό εκατομμύριο άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας θα παρακολουθούν στο εξής κύκλους ψηφιακών μαθημάτων και ειδικοτήτων που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, ένα από τα εμβληματικά προγράμματα κατάρτισης που θα χρηματοδοτήσει το Ταμείο Ανάκαμψης. Και αυτές τις δεξιότητες θα τις πιστοποιούν πια πανεπιστήμια, επιχειρήσεις όπως η Google, η Microsoft που συμπράττουν σε αυτήν την προσπάθεια. Δεν αρκεί κάποιος να έχει απλά καταρτιστεί, πρέπει να μπορεί να αποδεικνύει και τις γνώσεις τις οποίες έχει αποκτήσει στον μελλοντικό του εργοδότη.

Ενεργοποίηση των ιδίων των ανέργων για να βρουν δουλειά, αλλά και η απασχόληση των συμπολιτών μας άνω των 55 ετών. Μία εξαιρετικά δύσκολη άσκηση.

Σε ό,τι αφορά το πρώτο, πώς θα ενθαρρύνουμε τους ανέργους οι ίδιοι να αναλάβουν πρωτοβουλίες για να βρουν δουλειά: η Πολιτεία επιδοτεί ήδη με 300 ευρώ τον κάθε άνεργο ο οποίος θα καταρτίσει το ατομικό του σχέδιο για την κατάρτισή του και τον χώρο στον οποίο θα μπορούσε να βρει απασχόληση. Και με το ξεκίνημα στην αμοιβή του θα προστίθεται το μισό του επιδόματος ανεργίας για όσο θα το λάμβανε.

Τέλος, για τους μεγαλύτερους συμπολίτες μας, υπάρχει πρόγραμμα κατάρτισης της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης για συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας, στοχευμένο σε άνεργους συμπολίτες άνω των 55 ετών.

Κοινωνική ασφάλιση

Ειδικά στον τομέα αυτόν λοιπόν, το έργο που έπρεπε να γίνει ήταν πράγματι τιτάνιο.

Έτσι, στην αρχή και με συνετά βήματα ακυρώθηκε το αντισυνταγματικό σύστημα Κατρούγκαλου, που δήμευε το εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών. Ταυτόχρονα η πτώση του πρώτου, του εισαγωγικού φορολογικού συντελεστή από το 22% στο 9% αύξησε το διαθέσιμο εισόδημα πολλών συνταξιούχων.

Καθιερώσαμε στη συνέχεια μόνιμες αυξήσεις έως 7,2% στις κύριες συντάξεις για τουλάχιστον 225.000 συνταξιούχους οι οποίοι είχαν πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης.

Ακυρώσαμε τις περικοπές για άλλους 250.000 που λάμβαναν άνω των 1.300 ευρώ σε κύρια και επικουρική ασφάλιση.

Ελαττώσαμε επίσης αισθητά την προσωπική διαφορά για περισσότερους από 500.000 δικαιούχους και 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ επιστράφηκαν αναδρομικά σε πάνω από 1.200.000 συνταξιούχους.

Στον ίδιο χρόνο λύσαμε εκκρεμότητες όπως συντάξεις χηρείας, συντάξεις που λαμβάνουν ορφανά τέκνα, ενώ μειώθηκε δραστικά η περικοπή που είχε επιβληθεί στις συντάξεις όσων εξακολουθούν να εργάζονται.

Μέσα στους πρώτους πέντε μήνες του 2022 εκδόθηκαν όσες συντάξεις είχαν βγει ολόκληρο το 2019. Αύξηση 140%, και μάλιστα με λιγότερους υπαλλήλους, 900 για την ακρίβεια, για να αποδειχθεί έτσι ότι η γραφειοκρατία δεν ταλαιπωρεί μόνο τους πολίτες αλλά συχνά και τη διοίκηση. Στόχος τώρα είναι, μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού, να έχουν επεξεργαστεί όλες οι αιτήσεις που κατατέθηκαν το 2021, ώστε σύντομα να εκλείψει οριστικά αυτή η απαράδεκτη ομηρία των συνταξιούχων.

Κάναμε σημαντικές παρεμβάσεις στον ΕΦΚΑ, ο οποίος προσφέρει πια πολλές ψηφιακές υπηρεσίες, έχει διεκπεραιώσει παραπάνω από 126 εκατομμύρια επαφές, συναλλαγές με τους πολίτες μέσω Internet, έχει δρομολογήσει 4 εκατομμύρια ηλεκτρονικά ραντεβού με ασφαλισμένους οι οποίοι κατοικούν σε απομακρυσμένες περιοχές.

Και όσο για τους συνταξιούχους του μέλλοντος, η χώρα μας συντονίζεται επιτέλους με την Ευρώπη, καθιερώνοντας ένα καινοτόμο σύστημα επικουρικής ασφάλισης, σύμφωνα με το οποίο η πολιτεία εγγυάται στο ακέραιο την επιστροφή των εισφορών των ασφαλισμένων μετά την ολοκλήρωση του εργασιακού τους βίου. Στο μεταξύ, όμως, οι ίδιοι θα μπορούν να επιλέγουν πώς θα επενδύσουν αυτές τις αποταμιεύσεις, διαχειριζόμενοι οι ίδιοι τον ατομικό τους κουμπαρά. Είναι ένα σύστημα το οποίο παντού στην Ευρώπη έχει δείξει ότι, υπό τη σωστή εποπτεία του κράτους, μπορεί να οδηγήσει σταθερά σε καλύτερες, σε υψηλότερες συντάξεις.

Κοινωνική πολιτική σημαίνει και πολιτική της καθημερινότητας:

Απλές αλλά απολύτως καθοριστικές παρεμβάσεις, όπως το 1555, ο αριθμός του ΕΦΚΑ, που επιτέλους ξεκίνησε τη δουλειά του, λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, επτά μέρες την εβδομάδα, λύνει γρήγορα προβλήματα, απαντώνται με ακρίβεια τα ερωτήματα των ενδιαφερόμενων. Οκτώ στους δέκα που τηλεφώνησαν δηλώνουν μεγάλη ικανοποίηση από την εξυπηρέτηση και από την αντιμετώπιση των υπαλλήλων που χειρίστηκαν τα αιτήματά τους.

Τις επόμενες εβδομάδες όσοι οφείλουν στον ΕΦΚΑ θα ενταχθούν -όπου αυτό δεν έχει συμβεί ακόμα- στο ευνοϊκότερο καθεστώς περισσότερων δόσεων του Υπουργείου Οικονομικών. Παράλληλα εξορθολογίζεται και η διαδικασία παραγραφής. Αυτή θα γίνεται στη δεκαετία, στη συνέχεια στην πενταετία, με συμμόρφωση στις αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου, που έκρινε αντισυνταγματικές και αυτές τις ρυθμίσεις του νόμου Κατρούγκαλου.

Σήμερα, τέλος, και με βάση το ιδιαίτερο θέμα της συζήτησης, μπορούμε πια να πούμε με πολύ μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι αυτή η κυβέρνηση την 1/1/2023, θα καταργήσει την Εισφορά Αλληλεγγύης για όλους, για συνταξιούχους και για δημόσιους υπαλλήλους. Ενώ την ίδια μέρα θα ξεπαγώσουν και οι συντάξεις για πρώτη φορά μετά από 12 χρόνια και τίθενται επιτέλους σε μία τροχιά τακτικών και μόνιμων αυξήσεων. Πρόκειται για ένα διπλό ηχηρό σήμα ότι η ανάπτυξη της χώρας πρέπει τελικά να ωφελεί όλους, χωρίς όμως ταυτόχρονα να απειλείται η δημοσιονομική ισορροπία, ούτε προφανώς και η ανταγωνιστικότητα της εθνικής οικονομίας.

Προστασία των πιο ευάλωτων

Η πρόοδος μιας χώρας δεν κρίνεται μόνο από τον κοινό βηματισμό της κοινωνίας και της οικονομίας. Κρίνεται κυρίως από τη συλλογική μας δύναμη, να μην αφήσουμε πίσω κανένα μέλος της. Και στο πεδίο αυτό, παρά τις αλλεπάλληλες δυσκολίες, έχει γίνει σημαντική δουλειά.

Αναφέρθηκα ήδη στους χαμηλοσυνταξιούχους, τα επιδόματα των οποίων απλώθηκαν σε ανασφάλιστους υπερήλικες, σε ΑμεΑ συμπολίτες μας.

Θέλω να θυμίσω ότι μόνο εντός του 2021 δαπανήθηκαν 4,8 δισεκατομμύρια -επαναλαμβάνω 4,8 δισεκατομμύρια- σε επιδόματα, με πρώτη κίνηση το διπλό εγγυημένο εισόδημα, το οποίο καταβλήθηκε τον Δεκέμβριο του 2021.

Υπήρξε μία σειρά από έκτακτες ενισχύσεις ως άμυνα απέναντι στην ακρίβεια. Θυμίζω τα επιπλέον 250 ευρώ σε σχεδόν 650.000 χαμηλοσυνταξιούχους, τα 200 ευρώ σε 677.000 πιο ευάλωτους που δώσαμε τον Απρίλιο του 2022 και φυσικά το αυξημένο επίδομα τέκνων.

Η Ελλάδα ξεδιπλώνει σήμερα μία εθνική στρατηγική για την ένταξη των Ρομά, ένα πρόγραμμα στέγασης και εργασίας ειδικά για τους αστέγους.

Αυξήσαμε κατά 40.000 τα γεύματα σε 276 σχολεία.

Η Κάρτα Αναπηρίας θα διευκολύνει 180.000 συνανθρώπους μας.

Ο θεσμός του Προσωπικού Βοηθού -ένα προσωπικό μου στοίχημα τολμώ να πω- θα επιτρέψει σε 2.000 δικαιούχους να βγουν επιτέλους από το σπίτι.

Αυτή η κυβέρνηση αυστηροποίησε τις ποινές για τον βιασμό, την κακοποίηση και την παρενόχληση.

Αυτή η κυβέρνηση λειτουργεί 43 κέντρα και 19 ξενώνες για κακοποιημένες γυναίκες.

Αυτή η κυβέρνηση, η «ανάλγητη κυβέρνηση χωρίς κοινωνικές ευαισθησίες», εγκαινιάζει καινοτόμα συστήματα όπως το «panic button».

Και βέβαια έπρεπε να έρθει αυτή η κυβέρνηση για να καταργήσει τη ρατσιστική απαγόρευση της αιμοδοσίας από ομοφυλόφιλους.

Έπρεπε να έρθει αυτή η κυβέρνηση για να δώσει πρόσβαση στους διεμφυλικούς στα προγράμματα εργασίας του ΟΑΕΔ.