Εισφορές εκτός τόπου και χρόνου οδηγούν σε κατάρρευση εσόδων

Εισφορές που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα καλούνται να πληρώσουν έως το τέλος του μήνα πάνω από 1,5 εκατ. ασφαλισμένοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες, αλλά και μισθωτοί με παράλληλη απασχόληση. Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας ότι οι αλλαγές, σε συνδυασμό με την αδιανόητη σύγχυση που επικρατεί όχι μόνο στους κόλπους των ασφαλισμένων αλλά και στις ίδιες τις υπηρεσίες του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), θα έχουν ακριβώς το αντίθετο από το αναμενόμενο αποτέλεσμα, ήτοι θα οδηγήσουν σε περαιτέρω μείωση της εισπραξιμότητας του υπερταμείου και θα μειώσουν τα έσοδα κατά τουλάχιστον 500 με 600 εκατ. ευρώ, ενώ θα αυξήσουν κατακόρυφα τα ληξιπρόθεσμα χρέη.

Το γεγονός άλλωστε ότι οι εισφορές που πληρώνονται –εάν πληρωθούν– θα είναι... προσωρινές εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε περαιτέρω μπερδέματα κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2017, όταν και θα επιδιωχθεί ο συμψηφισμός μεταξύ των ποσών που καταβλήθηκαν με βάση το εισόδημα του 2015 και αυτών που θα πληρωθούν με βάση το εισόδημα του 2016. Μάλιστα, δεν αποκλείεται ο τελικός λογαριασμός να «κλείσει» κάπου εντός του 2018, όταν θα εκκαθαριστούν τα εισοδήματα του 2017!

Στο απίστευτο «κουβάρι» μπερδεύονται εισοδήματα των δύο τελευταίων ετών, εκπτώσεις σε ορισμένες μόνο κατηγορίες ασφαλισμένων, μεταβατικές περίοδοι επίσης μόνο σε κάποιες συγκεκριμένες ομάδες, αλλά και απροσδιόριστες παράμετροι όπως η φύση της απασχόλησης, αν δηλαδή είναι διαρκής ή ευκαιριακή, καθώς βέβαια και ο αριθμός των εργοδοτών. Σε όλο αυτό το αλαλούμ, μεγάλοι χαμένοι θεωρούνται όσοι αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών από έναν ή το πολύ δύο εργοδότες.

Τα προβλήματα και τα παράδοξα που γεννά η προσπάθεια μετάβασης από το παλαιό σύστημα ασφάλισης σε ένα νέο, όπου όλοι θα καταβάλλουν για κύρια σύνταξη το 20% του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος του 2015, είναι πολλά. Η διαφορά των φορολογητέων κερδών από το 2015 στο 2016 μπορεί να οδηγήσει σε δραματικές αυξήσεις εισφορών, που σύμφωνα με τις πρώτες καταγγελίες ασφαλισμένων ξεπερνά ακόμη και τα 1.000 ευρώ τον μήνα.

Πολύ περισσότερο εάν κάποιος ασφαλισμένος είχε διπλή ιδιότητα ασφάλισης το 2015 ή το 2016 που όμως δεν τη διατηρεί το 2017. Για παράδειγμα, εταίρος σε ομόρρυθμη εταιρεία και παράλληλα ελεύθερος επαγγελματίας το 2015, ακόμη κι αν αποχώρησε από την εταιρεία το 2017, θα πληρώσει εισφορές για το σύνολο των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων δύο χρόνια πριν. Το ίδιο ισχύει βέβαια και για επαγγελματίες που είχαν κάνει διακοπή δραστηριότητας μέσα στο 2016 και καλούνται σήμερα να πληρώσουν εισφορές Ιανουαρίου με βάση το εισόδημα του 2015...

Αλλά και ασφαλισμένοι σε ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ παράλληλα (π.χ. γιατρός ή μηχανικός που διατηρεί και μια επιχείρηση) δικαιούνται εκπτώσεις στην εισφορά μόνο για το εισόδημα που προέρχεται από ασφαλιστέα δραστηριότητα του ΕΤΑΑ. Επειδή όμως αυτές οι δύο πηγές εισοδήματος δεν διαχωρίζονται από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, προσωρινώς θα διαιρείται το εισόδημα διά δύο και η έκπτωση θα υπολογίζεται στο ένα τμήμα.

Παράδοξα γεννά και η υποχρέωση ασφάλισης των αμοιβών με τίλους κτήσης (αποδείξεις δαπάνης), καθώς οι δικαιούχοι συνήθως εκφεύγουν της ασφάλισης και δεν υπάρχουν στα μητρώα του ΟΑΕΕ. Αυτή η μερίδα των εργαζομένων εκτιμάται ότι θα ξεφύγουν από τα πρώτα ειδοποιητήρια του ΕΦΚΑ... Επαγγελματίες που έχουν «μπλοκάκι» και είναι σε προγράμματα του ΕΣΠΑ, εάν το 2015 πήραν μεγάλο ποσό ενισχύσεων, θα κληθούν να πληρώσουν υψηλότατη εισφορά το 2017.

Εργαζόμενοι με «μπλοκάκι» θα κληθούν να πληρώσουν για τους πρώτους μήνες του χρόνου διπλές εισφορές, εάν ο εργοδότης δεχθεί να τους δηλώσει με ΑΠΔ στον ΕΦΚΑ. Αρχικά με βάση το εισόδημα του 2015, καθώς ήδη τα περισσότερα ειδοποιητήρια έχουν εκδοθεί και στη συνέχεια με βάση το «μπλοκάκι» που θα κόψουν και τη δήλωση του εργοδότη.

Κανείς δεν γνωρίζει τι εισφορές θα πληρώσει για επικούρηση και εφάπαξ, στις περιπτώσεις που προκύπτει υποχρέωση εκ του κλάδου ή της ιδιότητας. Κάποιοι, όπως οι δημοσιογράφοι, καλούνται ήδη να καταβάλλουν εισφορές υπέρ ΕΟΠΥΥ, ενώ ασφαλίζονται στον ΕΔΟΕΑΠ.

Εισφορές προσαυξημένες κατά 50% θα πληρώσουν οι συνταξιούχοι με μεικτές συντάξεις άνω των 1.500 ευρώ που κόβουν δελτίο παροχής υπηρεσιών, καθώς υποχρεώνονται να καταβάλουν ειδική εισφορά ΛΑΦΚΑ.

Αντίθετα, ούτε ευρώ εισφορά δεν θα πληρώσουν όσοι βγάλουν δελτίο παροχής υπηρεσιών εντός του 2017, το οποίο και κλείσουν μέσα στον ίδιο χρόνο, εφόσον έχουν τρεις ή περισσότερους εργοδότες.

«Πνίγουν» τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Στον στραγγαλισμό της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας οδηγεί το νέο σύστημα υπολογισμού των εισφορών, με τους επαγγελματίες να διαμαρτύρονται πως καλούνται να «δανείσουν» το κράτος και μάλιστα εις διπλούν. Με την προκαταβολή φόρου 100% στα κέρδη χρηματοδοτούν τη φορολογική διοίκηση, ενώ με την πληρωμή έναντι των εισφορών χρηματοδοτούν τον νεοσύστατο Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ). Κι ενώ παραδέχονται ότι για σημαντική μερίδα ελεύθερων επαγγελματιών ο νέος τρόπος υπολογισμού των εισφορών οδηγεί σε μειώσεις, υπογραμμίζουν ότι την ελάφρυνση αυτή στις εισφορές μιας μεγάλης μερίδας ασφαλισμένων καλείται να πληρώσει εξολοκλήρου μια σημαντικά μικρότερη μερίδα ασφαλισμένων. Οι οποίοι βέβαια πλέον απειλούνται με εξαφάνιση.

Το Ινστιτούτο της ΕΣΕΕ, με βάση παραδείγματα που έχει εκπονήσει, επισημαίνει ότι χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν αναστατωθεί από τη δημοσιοποίηση των ειδοποιητηρίων του ΕΦΚΑ, καθώς καλούνται να πληρώνουν υπερδιπλάσια ποσά σε σχέση με το 2016. Ο «λογαριασμός» είναι αυξημένος για τα υψηλά εισοδήματα, μένει στα ίδια επίπεδα για τα μεσαία εισοδήματα έως 20.000 ευρώ, ενώ αποδεικνύεται ευνοϊκός για τα χαμηλότερα εισοδήματα και για όσους είχαν ζημιογόνο χρήση το 2015. Σε αυτές τις περιπτώσεις η ελάχιστη εισφορά περιορίζεται στα 167,95 ευρώ. Σύμφωνα βέβαια με τον πρόεδρο της ΕΣΕΕ Βασίλη Κορκίδη, υπάρχουν και πολλές περιπτώσεις που είδαν στα ειδοποιητήρια μηνιαία εισφορά 1.589,49 ευρώ, όταν το 2016 δεν πλήρωναν πάνω από 724,01 ευρώ.

Οι επαγγελματίες που είχαν πολύχρονη δραστηριότητα και ασφαλίζονταν σε υψηλότερες κλάσεις θα δουν επιβαρύνσεις αν έχουν κέρδη (προ ασφαλιστικών εισφορών του προηγούμενου έτους) πάνω από 25.000 με 30.000 ευρώ, ενώ όσοι είχαν πέσει στις πρώτες δύο κλάσεις μετρούν απώλειες από τις 15.000 ευρώ. Οι επιβαρύνσεις είναι σημαντικές στα μεσαία και υψηλά εισοδήματα, καθώς εκεί οι εισφορές μπορεί να διπλασιάζονται ή ακόμη και να τριπλασιάζονται. Για παράδειγμα, έμπορος που ασφαλίζονταν στην 4η κλάση και πλήρωνε 4.204 ευρώ τον χρόνο, αν βγάζει 40.000 ευρώ (κέρδος προ εισφορών προηγούμενου έτους) θα πληρώσει υπερδιπλάσιες εισφορές, δηλαδή 9.815 ευρώ. Ο ίδιος, αν δηλώνει 50.000 ευρώ τον χρόνο, θα πληρώσει τριπλάσιες εισφορές, δηλαδή 12.510 ευρώ.

Η αφετηρία των επιβαρύνσεων κυμαίνεται ανάλογα με την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία ανήκε ο επαγγελματίας. Εστω, ασφαλισμένος μετά την 1/1/1993 που ανήκει στην 3η κατηγορία πλήρωνε 3.866,28 ευρώ το χρόνο. Πλέον, για εισόδημα 20.000 ευρώ θα πληρώσει 4.516,49 ευρώ. Αντίστοιχα, παλαιός ασφαλισμένος (πριν από το 1993) στην 8η κατηγορία πλήρωνε 5.672,28 ευρώ τον χρόνο και πλέον, για εισόδημα 30.000 ευρώ, θα πληρώσει 6.724,81 ευρώ.

Ρούλα Σαλούρου
Έντυπη Καθημερινή