Η κρίση ροκανίζει το μέλλον των συντάξεων

Μαντικίδης Τάσος
tovima.gr

Το 40% των ανθρώπων που βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία σταμάτησαν ή περιόρισαν τις αποταμιεύσεις τους για τη συνταξιοδότηση.

Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης θα παραμείνουν αισθητές και κατά τις επόμενες δεκαετίες, σύμφωνα με παγκόσμια έρευνα της HSBC που εξετάζει «Το μέλλον της συνταξιοδότησης». Οπως αναφέρεται σχετικά, «παρά τις ενθαρρυντικές ενδείξεις για την παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη, μακροπρόθεσμα η ύφεση θα συνεχίσει να επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους, οι οποίοι κατά την περίοδο της κρίσης χρησιμοποίησαν χρήματα από τις αποταμιεύσεις τους για τη συνταξιοδότηση ή αναγκάστηκαν να δανειστούν».

Η έρευνα που φέρει τίτλο «The Future of Retirement: Α Balancing Act» πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 16.000 ατόμων από 15 χώρες  παγκοσμίως και παρέχει μεταξύ άλλων έγκυρες πληροφορίες σχετικά με τη γήρανση του πληθυσμού και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε όλον τον κόσμο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, δύο στους πέντε ανθρώπους (40%) που βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία σταμάτησαν ή περιόρισαν τις αποταμιεύσεις τους για τη συνταξιοδότηση κατά τη διάρκεια της ύφεσης, είτε αυτές είχαν τη μορφή επενδύσεων (25%) ή καταθέσεων σε μετρητά (24%) είτε συνταξιοδοτικών σχημάτων - προσωπικών ή παρεχομένων από τον εργοδότη (19%).

Και παρά τις ενδείξεις ότι η παγκόσμια οικονομία ανέκαμψε το 2014, η συσσώρευση χρεών κατά τη διάρκεια της ύφεσης εξακολουθεί να επηρεάζει τη δυνατότητα των ανθρώπων να αποταμιεύουν για το μέλλον τους. Για το 22% των ατόμων που βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία η αποπληρωμή των χρεών και οι σοβαρές οικονομικές δυσκολίες έχουν επηρεάσει σημαντικά τη δυνατότητά τους να αποταμιεύουν για τη συνταξιοδότησή τους.

Οι ερωτώμενοι θεωρούν ότι το γεγονός πως έμειναν άνεργοι (26%) ή το ότι μειώθηκαν σημαντικά τα εισοδήματά τους (22%) δεν τους επιτρέπει να αποταμιεύσουν αρκετά χρήματα για τη συνταξιοδότησή τους.

Η μακροχρόνια οικονομική κρίση έχει γίνει αισθητή σε όλον τον κόσμο, με σχεδόν το ένα τέταρτο των ατόμων που βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία (23%) να θεωρούν ότι το βιοτικό τους επίπεδο κατά τη διάρκεια της συνταξιοδότησης θα είναι δυσμενέστερο από σήμερα.

Σε παγκόσμιο επίπεδο τα δύο τρίτα (66%) των ατόμων που βρίσκονται πριν από το στάδιο της συνταξιοδότησης  ανησυχούν για το αν θα έχουν αρκετά χρήματα για τις καθημερινές τους ανάγκες όταν θα συνταξιοδοτηθούν, με τις γυναίκες να είναι περισσότερο προβληματισμένες σε σχέση με τους άνδρες (71% έναντι 62%).

Ενας στους δέκα φτάνει στο σημείο να προβλέπει ότι δεν πρόκειται ποτέ να μπορέσει να αποσυρθεί πλήρως από την εργασία του.

Περισσότερα από τα δύο πέμπτα (45%) των ατόμων σε παραγωγική ηλικία παγκοσμίως (ποσοστό που φτάνει το 62% στη Γαλλία και το 58% στη Σιγκαπούρη) υποστηρίζουν ότι το κόστος διαβίωσης αυξάνεται με ρυθμό ταχύτερο από εκείνο των εισοδημάτων τους και 28% (47% στη Γαλλία) θεωρούν ότι η ικανότητά τους να αποταμιεύουν έχει μειωθεί αισθητά σε σχέση με πέρυσι.

Για τον κ. Στέλιο Πιρπινιά, διευθυντή Λιανική Τραπεζικής και Marketing της HSBC Ελλάδος, ο οποίος σημειώνει πως η τράπεζά του μπορεί να βοηθήσει τους πελάτες της να αντιμετωπίσουν τις συγκεκριμένες προκλήσεις και να καταρτίσουν ένα πλάνο για το μέλλον, «η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά την αποταμίευση για την περίοδο της συνταξιοδότησης. Πολλοί είναι αυτοί που αναγκάστηκαν να αναθεωρήσουν τα σχέδιά τους για τη σύνταξη, ενώ αρκετοί έθεσαν άλλες προτεραιότητες, όπως π.χ. να στηρίξουν την οικογένειά τους».

Σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές διεθνών επενδυτικών τραπεζών, αν και οι δημογραφικές εξελίξεις αναμένεται στη διάρκεια των επόμενων 40 ετών να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη, στις αποταμιεύσεις, στη συσσώρευση πλούτου, στο βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων, στα φορολογικά και ασφαλιστικά συστήματα, εν τούτοις συχνά υποεκτιμώνται από τους πολίτες, τους επενδυτές και τον επιχειρηματικό κόσμο ως και τις κυβερνήσεις που αντιμετωπίζουν το δημογραφικό πρόβλημα ως... καυτή πατάτα.  Η γήρανση και η συνταξιοδότηση του εργατικού δυναμικού αναδεικνύουν πάντως ως βασικό το ερώτημα ποιος θα αναλάβει το κόστος των ηλικιωμένων, σε μια στιγμή που το μεγάλο δημόσιο χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ και η δημοσιονομική ανισορροπία μειώνουν την αναπτυξιακή δυναμική σε μια σειρά ανεπτυγμένες οικονομίες. Τα δημογραφικά της ευρωζώνης δείχνουν π.χ. να έχουν την ίδια εικόνα με εκείνη της Ιαπωνίας στις αρχές της δεκαετίας του '90 καθώς μια κοινωνία που γερνάει και οι αντιπληθωριστικές τάσεις που τη συνοδεύουν αρχίζουν να γίνονται πραγματικότητα και στη Γηραιά Ηπειρο.