Στρατηγικός σχεδιασμός στη χάραξη δημοσίων πολιτικών.

 

Ο Υπουργός Επικρατείας από κοινού με τον Ειδικό Γραμματέα Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού  παρουσίασε τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες για τον μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό στη χάραξη δημοσίων πολιτικών.

Η Ελληνική Κυβέρνηση, ήδη, από το Μάρτιο του 2021 συνέστησε Ομάδα Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού υπό τον Πρωθυπουργό.  Η Ομάδα μέσα σε ένα χρόνο οργάνωσε το έργο της πάνω σε 3 άξονες:

Να χτίσει σταδιακά και όσο το δυνατόν πιο κατανοητά, το brand και την αξία του Foresight για το σύνολο της Κοινωνίας. Οργανώθηκε η επαφή με την ακαδημαϊκή κοινότητα, με μεγάλες επιχειρήσεις, με οργανώσεις πολιτών. Η αξία της διαμόρφωσης του μέλλοντος έγκειται, άλλωστε- και πολλαπλασιάζεται - στη συμμετοχικότητα της δράσης. Το Foresight είναι από τις πιο «δημοκρατικές» διαδικασίες. 

Να παραδώσει στον Πρωθυπουργό μία βασική μελέτη ως αφετηρία της δράσης της, με τίτλο Megatrends 2040. Ποιες είναι, δηλαδή, οι τάσεις που έρχονται από το μέλλον και που είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα μας επηρεάσουν τα επόμενα χρόνια, ώστε να διαμορφώσουμε τις κατάλληλες πολιτικές.

Να συντονιστεί με το ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον του Foresight, ξεκινώντας μία δομημένη σχέση με την Ε.Ε., τον ΟΟΣΑ, την ΟΥΝΕΣΚΟ και άλλους διεθνείς οργανισμούς που έχουν αντίστοιχες δομές Foresight, ανταλλάσσοντας γνώση και μοντέλα λειτουργίας. Αυτή τη στιγμή η ελληνική αντιπροσωπεία Foresight στην ΕΕ είναι από τις πλέον ενεργές.

Ένα χρόνο μετά η Ομάδα με απόφαση του Πρωθυπουργού μετεξελίχθηκε σε Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού. Σκοπός της Γραμματείας είναι η δημιουργία του οικοσυστήματος Foresight εντός της Κυβέρνησης με τη συμμετοχή κάθε υπουργείου. Το Foresight στη δημόσια πολιτική σημαίνει την ενσωμάτωση των στρατηγικών προβλέψεων στο έργο της κυβέρνησης, ώστε η χώρα να αξιοποιεί πλήρως τις γνώσεις, τις πληροφορίες και την έρευνα για τη διαμόρφωση διαχρονικά βιώσιμων πολιτικών, και να ενισχύει τις δυνατότητες όσον αφορά την προετοιμασία και τη χάραξη τεκμηριωμένων πολιτικών με στόχο την καλύτερη δυνατή προετοιμασία.

Μέρος της αποστολής της γραμματείας είναι να οργανώνει τις προσπάθειες για την τοποθέτηση των στρατηγικών προβλέψεων στο επίκεντρο της χάραξης πολιτικής της Ελλάδας. Η Γραμματεία, μέσω του δικτύου με τα Υπουργεία και σταδιακά με πολλούς φορείς του Δημοσίου, οργανώνει τις ασκήσεις πολυετούς προγραμματισμού. Οι ασκήσεις αυτές  πραγματοποιούνται μέσω συμμετοχικής και διατομεακής διαδικασίας προβλέψεων, υπό την καθοδήγηση των στελεχών της Γραμματείας, ούτως ώστε κάθε πληροφορία που μπορεί να είναι χρήσιμη στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό της Κυβέρνησης να εντάσσεται στο μείγμα της συνδιαμόρφωσης των δημόσιων πολιτικών. Άλλωστε κάθε πολιτική πρωτοβουλία ενέχει μέσα της την μελλοντική εξέλιξη ως γενεσιουργό αιτία. Προκύπτει είτε από ανάγκη βελτίωσης, είτε από ανάγκη πρόληψης.

Σε επίπεδο Ε.Ε.: Το πανευρωπαϊκό δίκτυο Foresight, οι «υπουργοί για το μέλλον», ορίζονται από κάθε κράτος μέλος και κατόπιν πρόσκλησης του Αντιπροέδρου Σέφτσοβιτς συναντώνται άτυπα τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο. Αποστολή τους είναι να συζητούν και να συμφωνούν με την Επιτροπή σχετικά με τις κύριες στρατηγικές προτεραιότητες του θεματολογίου στρατηγικών προβλέψεων της Επιτροπής, να προβαίνουν σε απολογισμό της προόδου, να συζητούν βασικά ζητήματα που έχουν σημασία για το μέλλον της Ευρώπης και να συμφωνούν για τις επακόλουθες ενέργειες. Οι εργασίες αυτές τροφοδοτούν τον στρατηγικό προγραμματισμό της Ε.Ε.. Οι στρατηγικές προβλέψεις έχουν ως στόχο:

Να οργανώσουν ασκήσεις προβλέψεων σχετικά με μελλοντικά ζητήματα με σκοπό να διερευνηθούν τρόποι επίτευξης των φιλοδοξιών που αποτελούν πολιτικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης, να αναλυθούν οι βασικές τάσεις, οι κίνδυνοι και τα αναδυόμενα ζητήματα και να καθοριστούν θέματα ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα. Οι ασκήσεις αυτές περιλαμβάνουν τη δημοσίευση τακτικής έκθεσης στρατηγικών προβλέψεων.

Να συμβάλλουν στη διαμόρφωση σημαντικών πρωτοβουλιών πολιτικής, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι πολιτικές της Ελλάδας βασίζονται σε σαφή κατανόηση των μελλοντικών τάσεων και των αναδυόμενων ζητημάτων, των πιθανών σεναρίων και των συναφών προκλήσεων και ευκαιριών.

Ενισχύουν τον προβληματισμό των φορέων χάραξης πολιτικής για το μέλλον και αποτελούν την έμπνευση για τη διαμόρφωση μακροπρόθεσμων στρατηγικών σχετικά με βασικά ζητήματα πολιτικής, π.χ. σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τις πρώτες ύλες, την ασφάλεια, την υγεία, τη δημογραφική εξέλιξη, το περιβάλλον, την ενέργεια.