Έρευνα : Δημόσια Υγεία στην εντατική

Ευαγγελισμός 8, Λαϊκό 5-6, Ελπίς και Σισμανόγλειο 4, Αλεξάνδρα 3. Αριθμοί που αντιστοιχούν περίπου στις υπερωρίες των γιατρών και στις ώρες αναμονής των ασθενών.

Ο χειρότερος εφιάλτης του ιατρικού προσωπικού και των υγειονομικών υπαλλήλων γίνεται πραγματικότητα.

Το κλείσιμο των περισσότερων πρώην πολυϊατρείων του ΙΚΑ και τα λουκέτα στα μικρά νοσοκομεία, υπερφόρτωσαν την δημόσια Υγεία της Αθήνας. «Φέτος τα πράγματα χειροτέρεψαν» παρατηρούν οι γιατροί. Η ανύπαρκτη πρόληψη έχει αυξήσει η νοσηρότητα με αποτέλεσμα, ο κόσμος να καταφεύγει στα νοσοκομεία για ίαση όταν το πρόβλημα έχει ήδη προχωρήσει.

Η συσσώρευση σε ράντζα έχει αυξηθεί σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα κυρίως τις ημέρες της εφημερίας τους, οι ασθενείς περιμένουν ώρες για μια απλή εξέταση, οι γιατροί ανεξαρτήτως εμπειρίας και ειδικότητας δεν προλαβαίνουν να πάρουν ανάσα, οι νοσηλευτές αναγκάζονται συχνά να δουλέψουν δύο βάρδιες συνεχόμενες. Τα περισσότερα μηχανήματα (πχ αξονικοί τομογράφοι) είναι ασυντήρητα, ενώ παρά το γεγονός ότι ήδη μετράμε 6 νεκρούς από τη γρίπη, δεν λαμβάνονται τα στοιχειώδη μέτρα προστασίας, με μάσκες και αντισηπτικά, στους χώρους αναμονής ασθενών.

Την ίδια στιγμή, στα νοσοκομεία όλης της χώρας, καλύπτονται τα 2/3 από τις προβλεπόμενες θέσεις γιατρών που υπολογίζονται περίπου σε 2.700-2.800. Λείπουν δηλαδή περίπου 900 μόνιμοι γιατροί, οι υπηρεσίες των οποίων καλύπτονται με επικουρικούς, συμβασιούχους 2ετούς ή 5μηνης σύμβασης και από εκπαιδευόμενους που φοιτούν στις σχολές μαθητείας του ΟΑΕΔ. Οι τελευταίοι περνούν το κατώφλι των μεγάλων νοσοκομείων ως μαθητευόμενοι και ουσιαστικά δουλεύουν σε εξοντωτικά ωράρια, 18 ώρες την ημέρα έναντι περίπου 250 ευρώ το μήνα. Όμως το φιλότιμο του προσωπικού δεν αρκεί. Χρειάζονται και μέσα από την Πολιτεία.

Με αυτά τα δεδομένα το CNN Greece καταγράφει τι συμβαίνει σε μια κοινή εφημερία και ζει από κοντά την περιπέτεια των ασθενών.

ΛΑΙΚΟ

Η τηλεόραση στα εξωτερικά ιατρεία του Λαϊκού νοσοκομείου δείχνει την κλήρωση του τζόκερ. Ένα βουβό πλήθος κοιτάζει την οθόνη από τις καρέκλες τις αίθουσας αναμονής. Για αυτούς τζακ ποτ θα ήταν να είχαν 150 νούμερα αναμονής πιο πριν. Όμως οι περισσότεροι νιώθουν ότι η τύχη τους έχει εγκαταλείψει από τη στιγμή που εισέρχονται στο κτίριο της οδού Αγίου Θωμά στο Γουδί που απόψε εφημερεύει.

Τα φορεία, εισέρχονται στην αίθουσα κάθε πέντε λεπτά, μεταφέροντας ασθενείς: εμφράγματα, εγκεφαλικά, έντονοι πόνοι. Ένας τραυματιοφορέας φέρνει κάποιον με μαχαίρι καρφωμένο στο πόδι.

«Βλέπεις τι γίνεται. Εμείς την κάτσαμε τη βάρκα. Μας έχουν γραμμένους» μονολογεί η διπλανή μου. Συνοδεύει τον άντρα της που έχει μάλλον μια κοινή γρίπη και μετά από 4ωρη ταλαιπωρία έχει αποκοιμηθεί πάνω της. Πίσω μας ένας ηλικιωμένος, με γραβάτα και καπέλο.

«Το ΕΚΑΒ μου είπε ότι θέλει μιάμιση ώρα, με το ταξί μου ήρθα σε δέκα λεπτάκια» ψελλίζει στον διπλανό του. Φαίνεται κατάκοπος αλλά το κρύβει: αν και καρδιοπαθής με 39 πυρετό για 4η ημέρα, περιμένει στωικά να εξεταστεί από τις 5 το απόγευμα. «Τουλάχιστον αν πάθω κάτι να είμαι εδώ, όχι μόνος στο σπίτι» . Λόγω υπερφόρτωσης του δικτύου δεν εισήλθε με ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ και θεωρείται στην ιατρική ορολογία «περιπατητικός ασθενής».

Στις 22:18 τραβάω από το μηχάνημα αναμονής τον αριθμό 774 ενώ στην ηλεκτρονική οθόνη, αναγράφεται ότι ο τελευταίος που μπήκε στο παθολογικό είχε το 642. Το ένα περιστατικό διαδέχεται το άλλο. Δεν υπάρχει εκτίμηση για το χρόνο αναμονής. «Πόση ώρα υπολογίζετε για το 774;» ρωτάω την προϊσταμένη. «Αναλόγως πως θα εξελιχθούν τα περιστατικά».

Στο προαύλιο μια γυναίκα διπλωμένη στα δύο. «Τρεις ώρες περιμένω. Απαρατήρητη», λέει κλαίγοντας. «Σκωληκοειδίτη έχω; Κολικό νεφρού; Δεν ξέρω!».

Πλησιάζουν μεσάνυχτα. Ο αριθμός στον πίνακα εδώ και μιάμιση ώρα, έχει μειωθεί μόλις κατά 11 μονάδες. Η κυρία μπροστά μου, που είχε φέρει τον πατέρα της με πολύ χαμηλό αιματοκρίτη, συμπληρώνει 8 ώρες αναμονής. Ο ηλικιωμένος με τη νεφρική ανεπάρκεια περιμένει 3 ώρες μεταξύ δύο εξετάσεων και 7 από την ώρα που κάτεφτασε. Στο βάθος έξω από το ορθοπεδικό τμήμα, μια κοπέλα με πρησμένο αστράγαλο κρατάει μια πετσέτα με πάγο που πήρε από τα απέναντι καφέ και μιλάει στο τηλέφωνο: «Περιμένω 5 ώρες και δεν με έχει δει γιατρός. Να φύγω;».

Με 9 νεκρούς από τη γρίπη και 35 στην εντατική, αντισηπτικό χεριών ούτε για δείγμα. Μάσκες δεν υπάρχουν σε εμφανές σημείο, αν όμως ζητήσεις από την προϊσταμένη θα σου δώσει. Οι διάδρομοι γεμάτοι κόσμο. Δεν υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ υγειούς και ασθενούς. Ποιοι οι καρδιοπαθείς και ποιοι οι εμπύρετοι; Ολοι είναι στριμωγμένοι, ο ένας πάνω στον άλλον.

Από την αναμονή δεν γλίτωσε ούτε η γιαγιά Ευαγγελία. Ηρθε με ασθενοφόρο, εμπύρετη, με διάφορες παθήσεις μεταξύ των οποίων απορυθμισμένο διαβήτη, εξετάστηκε και τώρα έχει πέσει σε λήθαργο ξαπλωμένη σε ένα ράντζο, στο διάδρομο. «Τί περιμένετε;». «Την επόμενη εξέταση. Θα ξημερώσουμε εδώ, έχει πολλές εξετάσεις γιατί μας είπαν ότι βρίσκεται σε γκρίζα ζώνη» λέει η νεαρή γυναίκα που της κρατάει συνεχώς το χέρι.

Ξαφνικά, κάποιος εκρήγνυται. Τον είχα δει και πριν να παρακαλάει μια νοσηλεύτρια, να κινήσει πιο γρήγορα τη διαδικασία της εισαγωγής. «Δεν πάει άλλο πια. Φέρτε μου ένα φορείο, μια καρέκλα να τον πάω στο δωμάτιο.». «Δεν υπάρχει τίποτα ελεύθερο. Ηρεμήστε κύριε. Κι αν σας πέσει;» του απαντάει η προϊσταμένη. «Δεν είμαστε ζώα!» φωνάζει ένας, «θα πεθάνω εδώ μέσα, παίρνεις την ευθύνη;» επιτίθεται κάποια άλλη ασθενής. «Λοβέρδος, Αδωνης, τώρα Συριζας. Εχουμε γονατίσει» λέει ο κύριος Αντώνης. Ηταν ο πρώτος που συνάντησα όταν μπήκα: χήρος 78 ετών, με χρόνιο πρόβλημα στα νεφρά, του είπαν να περιμένει να κάνει εισαγωγή. «Δεν πάει άλλο» λέει τραβάει από τη φλέβα του τον ορό και φεύγει.

Αποχωρώ αφήνοντας πίσω εικόνες ενός συστήματος υγείας που έχει προ πολλού καταρρεύσει. Ο, τι έχει απομείνει όρθιο είναι χάρη στην καλή θέληση των γιατρών και των νοσηλευτών που πίσω από τους αριθμούς ακόμα βλέπουν ανθρώπους.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ

Συχνά όταν στην οδό Μαρασλή ανάβει η ένδειξη «εφημερεύει» ο Βαγγέλης Καλεντάκης αναλαμβάνει καθήκοντα. Δεν είναι γιατρός ή νοσηλευτής. Είναι ταξιτζής.

Έτσι και σήμερα. «Πριν από λίγο πήγα έναν παππούλη στο Παγκράτι. Περίμενε εδώ από τις 5 και δεν υπήρχε ασθενοφόρο να τον γυρίσει. Και δες πόσα είναι παρκαρισμένα» λέει δείχνοντας 6 ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ στο προαύλιο του Ευαγγελισμού. Εκεί περίμενα όταν με πλησίασε ένας νεαρός και μου έδωσε την κάρτα του. «Ασθενοφόρα. Κινητές ιατρικές μονάδες, πλήρως εξοπλισμένες».

«Ο Ευαγγελισμός σε ώρα εφημερίας είναι χειρότερος από νοσοκομείο εμπόλεμης περιοχής» συνηθίζουν να λένε οι γιατροί του νοσοκομείου. Εξυπηρετεί σχεδόν 3000 ασθενείς. Σε 12 ώρες, κάθε ειδικότητα, καλείται να αντεπεξέλθει τουλάχιστον σε 100 περιστατικά έχοντας πάντα στο νου τους ασθενείς που νοσηλεύονται στις 950 κλίνες του νοσοκομείου. «Είμαστε γιατροί με ρόδες».

Ώρα αιχμής, θεωρείται το μεσημέρι της εφημερίας, λίγο πριν ξεκινήσει η βάρδια και οι πρώτες βραδινές ώρες. «Είναι οι ώρες κόπωσης του κόσμου που γυρίζει σπίτι και αισθάνεται μια αδιαθεσία ή βλέπει χλωμούς τους δικούς του. Θα βάλει ένα θερμόμετρο, θα δει τους παππούδες, θα βάλει θερμόμετρο στο παιδί». Από τις 6 μέχρι τις 10, καταφθάνει η πρώτη φουρνιά των περιπατητικών ασθενών. Από τους 1500-1800 που θα περάσουν από δω σήμερα συνήθως το 80% είναι υπόθεση της πρωτοβάθμιας φροντίδας. Μόνο το 20% θα νοσηλευτεί.

Στις 9 στέκομαι στην ουρά μπροστά στο ταμείο εντολών. Με μήκος περίπου 10 μέτρα, είναι μία από τις τέσσερις μεγάλες ουρές αναμονής μαζί με αυτή των εισερχόμενων, με φορείο ή χωρίς, αυτών που περιμένουν στην αίθουσα αναμονής με το «χαρτάκι του σούπερ μάρκετ» και εκείνων που περιμένουν στο γραφείο κινήσεως.

Μποτιλιάρισμα στον διάδρομο δεξιά της κεντρικής εισόδου που οδηγεί στα ιατρεία. Αν και ευρύχωρος σε κάθε εφημερία μπλοκάρει γιατί σχηματίζονται δύο ρεύματα κυκλοφορίας: το ένα αποτελείται από περίπου 100 ασθενείς που περιμένουν τη σειρά τους μπροστά από το ταμείο εντολών, ώστε να προχωρήσουν σε εξέταση και το άλλο από γιατρούς και τραυματιοφορείς που μεταφέρουν αρρώστους με φορεία. Δύο φορεία δεν μπορούν να περάσουν ταυτόχρονα. «Σας παρακαλώ, λίγο στην άκρη» εκλιπαρεί ο υπάλληλος της εταιρείας security. «Πού να πάμε; Να γκρεμίσουμε τον τοίχο;». «Έχετε δίκιο» απολογείται. Έκανα μεταβολή και μπήκα στο ασανσέρ.

Κάθε όροφος εκτός από τις κλίνες έχει και πολλά ράντζα. Μετά από γενική εφημερία, στις παθολογικές και χειρουργικές και καρδιολογικές πτέρυγες μετράς συνήθως 20 -25. Στον τελευταίο, τον 9ο όπου βρίσκεται η Ψυχιατρική Πτέρυγα, τα 25 ράντζα είναι μόνιμα εγκατεστημένα από το 1999. Στην αλλαγή βάρδιας, η καθυστέρηση εντείνει τον εκνευρισμό των ήδη ταλαιπωρημένων ασθενών.

Περασμένα μεσάνυχτα και οι καρέκλες στην αίθουσα αναμονής έχουν γίνει κρεβάτια. Αν είσαι συνοδός και περιμένεις από τις 5 μια εξέταση, στις 12 καταρρέεις πόσο μάλλον αν είσαι ασθενής. Κάποιοι κοιμούνται σε ελεύθερα ράντζα. «Η ανθρώπινη κούραση έχει τα όριά της. Τί να κάνω; Να την φορτώσω και να φύγω; Κι αν πάθει κάτι; Θα το χω κρίμα στο λαιμό μου» λέει ένας μεσήλικας. Εφερε τη μητέρα του με αιμορραγία και βεβαρημένο ιστορικό. «Που την έχουν;». «Πρώτο διάδρομο αριστερά, δίπλα στα γραφεία, εκεί που είναι τα ράντζα».

«Αυτό που φοβόμαστε είναι η λάθος διαλογή ασθενών» λένε οι γιατροί που επιστρατεύουν τις ιατρικές γνώσεις τους και τις διαγνωστικές ικανότητές τους, προσπαθώντας να αναγνωρίσουν γρήγορα τί κρύβεται πίσω από κάθε περιστατικό και να αξιολογήσουν σωστά την κατάσταση.

Αν δεν είσαι εξοικειωμένος και βρεθείς μεταξύ παλιού και νέου κτιρίου, στον Ευαγγελισμό χρειάζεσαι GPS. 

Παντού υπάρχουν κόλλες Α4 κολλημένες στους τοίχους, τις πόρτες και τα γκισέ που προειδοποιούν: «ΟΧΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΔΩ». Ψάχνοντας τρόπο να φύγω κάποια στιγμή, βρέθηκα κατά λάθος στο σωστό αδιέξοδο. Εκεί που τρεις καθαρίστριες, κατάκοπες μετά από το πέρας μιας σκληρής βάρδιας, κι ενώ κατάφεραν με κόπο να κρατήσουν αξιοπρεπείς τις τουαλέτες που χρησιμοποίησαν χιλιάδες φορές, υγιείς και άρρωστοι, είχαν βγει να ανάψουν ένα τσιγάρο. «Καλά πας, τέρμα του διαδρόμου αριστερά και έφυγες».

ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ

Από το Σισμανόγλειο δε θα έβγαινα ποτέ. Είναι σαν να βρίσκεσαι σε λαβύρινθο και να ακολουθείς βέλη που υποτίθεται ότι οδηγούν στην πτέρυγα που αναζητάς αλλά τελικά καταλήγεις μετά από έναν κύκλο στο ίδιο σημείο. Στη διαδρομή συναντάς κι άλλους χαμένους. «Πού είναι η έξοδος;», «Πώς πάω στα επείγοντα». Ξημέρωμα Σαββάτου με τη βοήθεια ενός τραυματιοφορέα, κατευθύνθηκα από την κεντρική είσοδο, στην πτέρυγα με τα επείγοντα του νοσοκομείου στο Μαρούσι.

Φορεία με ασθενείς, στριμωγμένα το ένα δίπλα στο άλλο, οι γιατροί προσπαθούν να αξιολογήσουν τα περιστατικά, στον ίδιο χώρο καταφτάνουν πολλοί με συμπτώματα γρίπης.

Ανάμεσά τους και μια τετράχρονη Ρομά που τρέμει τυλιγμένη σε μια κουβέρτα στην αγκαλιά του πατέρα της. «40 πυρετό έχει». «Πόση ώρα περιμένετε;». «Δυο ώρες. Ακόμα δεν μας φώναξε» λέει κοιτάζοντας τον υπεύθυνο «τροχονόμο ασθενών» στην αίθουσα. Η βροντερή φωνή του είναι βάλσαμο για όποιον ακούει το όνομά του και σηκώνεται να εξεταστεί.

Η θέση του νοσοκομείου, που βρίσκεται εκτός κέντρου, το γλιτώνει από την υπερφόρτωση. Ωστόσο «3-4 ώρες τις τρως μες στο νερό».

«Μια μάσκα που θα βρω;». «Όχι εδώ. Εδώ είναι ιατρείο» λέει ένας νοσηλευτής. Η έλλειψη μάσκας είναι πταίσμα. «Μας ζήτησαν να έρθουμε με τα μαξιλάρια μας γιατί έχουν έλλειψη σε μαξιλάρια και μαξιλαροθήκες» λέει συνοδός ασθενούς που μπήκε για ένα χειρουργείο ρουτίνας.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

«Γεννήσαμε! Ήρθε το νούμερο 8» φωνάζει ένας νεαρός Ρομά, μη μπορώντας να συγκρατήσει τη χαρά του και το αγροτικό που είναι παρκαρισμένο έξω από το νοσοκομείο Αλεξάνδρα, πηγαίνει πάνω κάτω από τους πανηγυρισμούς της κομπανίας στην καρότσα. Αυτά ήταν τα μοναδικά γέλια που είδα, κατά τη διάρκεια μιας ολόκληρης νύχτας στην γενική εφημερία του νοσοκομείου Αλεξάνδρα.

Η ζέστη στην μικρή αίθουσα αναμονής των ασθενών είναι αφόρητη. Σε συνδυασμό με τον ασταμάτητο βήχα και τα φταρνίσματα, ωθεί τους περισσότερους ασθενείς, παρά το πρόβλημά τους, στο προαύλιο θεωρώντας ότι έτσι θα προστατευτούν από τα μικρόβια. Οι περισσότεροι φοράνε μάσκες που προνόησαν και έφεραν από το σπίτι τους ωστόσο είναι το μοναδικό νοσοκομείο που ανταποκρίνεται στην υποχρέωση της διάθεσης αντισηπτικού χεριών.

Η εξυπηρέτηση εδώ είναι σχετικά γρήγορη.

Η αναμονη για το 80% των ασθενών είναι περίπου 3 ώρες. Λίγο μετά τις 11, στην αίθουσα αναμονής περιμένουν περίπου 25 άτομα, νέοι οι περισσότεροι. Ανάμεσά τους μια μητέρα με δύο μικρά παιδιά που ήρθε με οξύ πόνο στην κοιλιά. «Δεν είχα που να τα αφήσω» παραπονιέται στην υποδοχή και ζητάει να της δώσουν προτεραιότητα. Όμως της λένε ότι προηγούνται τα σοβαρά περιστατικά. Δεν ξέρω πόσο περίμενε.

ΕΛΠΙΣ

Ένα βαρύ ξύλο κρατάει ανοιχτή την ξεχαρβαλωμένη πόρτα στα εξωτερικά ιατρεία του νοσοκομείου Ελπίς. Πίσω της, κάτω από την επιγραφή «Αναμονή Ασθενών» βρίσκεται εκτεθειμένος στον παγωμένο αέρα «ο λεβέντης». Η ηλικιωμένη σύζυγός του, τον καθησυχάζει κάθε φορά που εκείνος τινάζεται στον ύπνο του. Κάθε τόσο τον σκεπάζει με σεντονάκι εμπριμέ που προφανώς έφερε από το σπίτι. «Μην κρυώσεις λεβέντη μου» λέει. Αλλά το γεροντάκι πάνω στο φορείο δείχνει να κοιμάται βαθιά. Κοντεύει 10 και η κόρη του, λέει ότι εξετάστηκε και περιμένουν από τις 8 για μια απλή εισαγωγή.

Αν ισχύει ότι για τους περισσότερους, δηλαδή αναμονή περίπου 4-5 ώρες, θα μπουν στο δωμάτιο λίγο μετά τα μεσάνυχτα.

Μια παχουλή νοσηλεύτρια χαϊδεύει τα μαλλιά μιας νεαρής κοπέλας. «Είσαι κάπως καλύτερα; Γαστρεντερίτιδα είναι, θα περάσει» λέει καθησυχάζοντας τους γονείς. Η πολυκοσμία στο διάδρομο, έξω από τα ιατρεία, κάνει την ατμόσφαιρα αποπνικτική και εμποδίζει το έργο των τραυματιοφορέων.

Στην αίθουσα αναμονής οι περισσότεροι σέρνουν μαζί έναν ορό που σημαίνει ότι έχουν ήδη εξεταστεί, τουλάχιστον μία φορά. «Είναι μεγάλη η αναμονή μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης εξέτασης. Κλείσαμε 5ωρο ορθοστασίας» λέει ένας κύριος που συνοδεύει την ηλικιωμένη μητέρα του. Το αναπηρικό καροτσάκι της γράφει «Ελπίς» αλλά στο πρόσωπό της αποτυπώνεται η πλήρης απελπισία.

Αλεξάνδρα Τζαβέλλα , CNN Greece

Πηγή :cnn.gr