Τις πιθανές επιπτώσεις σε αγορές και οικονομία από την παγκόσμια εξάπλωση του κοροναϊού και την πιθανότητα εξέλιξής του σε πανδημία εξετάζει η Capital Economics σε νέα έκθεσή της. Οι πιο ευάλωτες, όπως επισημαίνει, είναι οι αναδυόμενες αγορές και οι οικονομίες που έχουν μεγάλη εξάρτηση στον τουρισμό. Κλειδί, όπως τονίζει, είναι οι απαντήσεις που είναι πρόθυμες να δώσουν οι κυβερνήσεις, στο δημοσιονομικό μέτωπο, και οι κεντρικές τράπεζες στο μέτωπο της νομισματικής πολιτικής.
Οι πτώσεις των τιμών των μετοχών και των αποδόσεων των ομολόγων μέχρι στιγμής αυτή την εβδομάδα αντανακλούν τους φόβους ότι τα περιστατικά του κοροναϊού εκτός Κίνας θα σηματοδοτήσουν την έναρξη μιας ευρύτερης εξάπλωσης που θα πλήξει την παγκόσμια οικονομία, όπως σημειώνει. Προς το παρόν, η Capital Economics προβλέπει ένα συγκρατημένο "χτύπημα" στο παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 0,5% φέτος, σχεδόν αποκλειστικά λόγω των επιπτώσεων στην Κίνα. Αλλά οι οικονομικές επιπτώσεις μιας σοβαρής πανδημίας θα μπορούσαν να είναι τόσο ισχυρές όσο αυτές της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Υπάρχει ακόμη η ελπίδα ότι ο ιός θα περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό στην Κίνα. Η Capital Economics αναμένει ότι το κινεζικό ΑΕΠ θα συρρικνωθεί στο -2% σε ετήσια βάση το πρώτο τρίμηνο (σε σύγκριση με την πρόβλεψη πριν τον κοροναϊό για ανάπτυξη 5%). Δεδομένου ότι η Κίνα αντιπροσωπεύει σχεδόν το 20% της παγκόσμιας οικονομίας, το άμεσο αποτέλεσμα θα είναι η μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά το πρώτο τρίμηνο κατά 1,4% και στο 1,6% από 3,0% προηγουμένως.
Δεν είναι σαφές τι ακριβώς θα γίνει με την παραγωγή και τι θα αποκατασταθεί, αλλά με πολλά εργοστάσια να έχουν κλείσει, αναμένεται η ανάκαμψη να είναι μικρή. Έτσι, η Capital Economics κόβει τις προβλέψεις για την ανάπτυξη της Κίνας για το σύνολο του 2020 από 5% στο 3%, γεγονός που θα μειώσει την αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 0,4%, και στο 2,5%.
Οι πέντε παράγοντες που θα καθορίσουν τις εξελίξεις
Από την αρχή του ξεσπάσματος του ιού ήταν σαφές ότι οι επιπτώσεις θα ήταν ευρείες. Και η άνοδος των νέων κρουσμάτων εκτός της Κίνας υποδεικνύει έναν αυξανόμενο κίνδυνο μιας "παγκόσμιας πανδημίας", όπως τονίζει η Capital Economics. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως σημειώνει, υπάρχουν πέντε παράγοντες με βάση τους οποίους μπορεί να εξεταστεί το πώς θα μεταδοθεί αυτό το οικονομικό σοκ.
Ο πρώτος είναι ο άμεσος αντίκτυπος στις πληγείσες οικονομίες λόγω των μέτρων που ελήφθησαν για τη συγκράτηση του ιού. Ο δεύτερος είναι ο αντίκτυπος στις άλλες οικονομίες λόγω της αλυσίδας εφοδιασμού και του εμπορίου. Τρίτον, ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά ο κόσμος και ο βαθμός στον οποίο αποφασίζουν να αποφύγουν δραστηριότητες αναψυχής όπως ταξίδια ή ψώνια. Ο τέταρτος είναι ο αντίκτυπος στη χρηματοπιστωτική αγορά. Και τέλος είναι η απάντηση της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Άμεσος αντίκτυπος
Κανείς δεν ξέρει πόσο θα εξαπλωθεί ο ιός ή πόσο σοβαρή θα γίνει η κατάσταση στις χώρες που έχουν ήδη πληγεί. Η Νότια Κορέα, η Ιταλία, η Ιαπωνία, το Ιράν και η Σιγκαπούρη αντιπροσωπεύουν το 9% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Η προσθήκη αυτών στο βάρος που έχει η Κίνα στην παγκόσμια οικονομία, σημαίνει ότι σχεδόν το 30% της παγκόσμιας οικονομίας έχει επηρεαστεί άμεσα.
Είναι πιθανόν οι κυβερνήσεις των χωρών που επλήγησαν πρόσφατα να λάβουν τελικά δρακόντεια μέτρα παρόμοια με εκείνα που ακολουθούνται στην Κίνα. Ωστόσο, η πρόσφατη εμπειρία περιορισμένων διακοπών λειτουργίας στην Ιαπωνία και την Ιταλία υποδηλώνει ότι η οικονομική αναστάτωση είναι απίθανο να είναι τόσο σοβαρή. Και ακόμα κι αν τα μέτρα περιορισμού γίνουν πιο επιθετικά, αυτό θα περιορίσει τουλάχιστον τον κίνδυνο της μετάδοσης σε άλλες χώρες.
Επιπλέον, εάν τα κρούσματα αρχίσουν να εκτείνονται ταχύτατα και χωρίς να μπορούν να εντοπιστούν, τότε οι αρχές θα μπορούσαν να θεωρήσουν ότι ο έλεγχος έχει χαθεί και δεν υπάρχει λόγος να επιβληθούν ταξιδιωτικοί περιορισμοί ή διακοπές λειτουργιών (shutdowns). Ενώ αυτό θα ήταν μια καταστροφική κατάσταση από την άποψη της δημόσιας υγείας, οι άμεσες οικονομικές επιπτώσεις θα ήταν μικρότερες για κάθε οικονομία απ ό,τι ήταν για την Κίνα, κατά την άποψη της Capital Economics.
Έμμεσος αντίκτυπος
Ποιες είναι οι έμμεσες επιπτώσεις; Οι διακοπές στις αλυσίδες εφοδιασμού είναι πολύ δύσκολο να μετρηθούν. Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αγαθών στον κόσμο και επομένως είναι αναμφισβήτητα ο σημαντικότερος παράγοντας για τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Μέχρι στιγμής, υπάρχουν ελάχιστα ή καθόλου άμεσα στοιχεία στα μακροοικονομικά δεδομένα για διατάραξη της παραγωγής εκτός της Ασίας, αν και υπάρχουν διάφορες αναφορές ότι συγκεκριμένοι κατασκευαστές (ιδίως των αυτοκινήτων) στις ανεπτυγμένες οικονομίες αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Στη συνέχεια, οι ΗΠΑ θα είναι το κλειδί για τον προσδιορισμό τυχόν διακοπής της αλυσίδας εφοδιασμού. Ενώ το εμπόριο είναι ένα μικρό μερίδιο του ΑΕΠ των ΗΠΑ, το μέγεθος της οικονομίας σημαίνει ότι είναι ένας σημαντικός προμηθευτής και αγοραστής προϊόντων από άλλες χώρες. Η Γερμανία, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, γεγονός που είναι ανησυχητικό, δεδομένου ότι δύο από αυτές έχουν ήδη πληγεί σοβαρά.
Πώς θα αντιδράσουν οι κοινωνίες
Ο τρίτος παράγοντας είναι ο βαθμός στον οποίο ο κόσμος αρχίζει να απομονώνεται, αποφεύγοντας τους δημόσιους χώρους, τα καταστήματα, τους κινηματογράφους, τα εστιατόρια κλπ. Τέτοια φαινόμενα είναι ήδη εμφανή στην Κίνα, όπου η κυκλοφορία πολιτών και οι πωλήσεις αυτοκινήτων και ακινήτων έχουν μειωθεί. Και οι αφίξεις τουριστών στην Ταϊλάνδη έχουν μειωθεί κατά 50% σε ετήσια βάση. Σαφώς, σημειώνει η Capital Economics, όσο πιο πολύ ο ιός εξαπλώνεται, τόσο μεγαλύτερες θα είναι αυτές οι επιπτώσεις. Σε περίπτωση πανδημίας, οι χειρότερα πληγείσες οικονομίες θα περιλαμβάνουν εκείνες που εξαρτώνται περισσότερο από τον τουρισμό, συμπεριλαμβανομένου του Μεξικού, της Αιγύπτου και της Ιταλίας.
Το SARS προσφέρει ένα χρήσιμο δείκτη για τις επιπτώσεις. Κατά το ξέσπασμά του το 2003, υπήρξαν πολύ λίγα κλεισίματα εργοστασίων και, αντιθέτως, οι επιπτώσεις στις εν λόγω οικονομίες προήλθαν από τις προσπάθειες του κοινού να απομονωθεί. Το ΑΕΠ στις πληγείσες οικονομίες μειώθηκε πολύ απότομα, αλλά στη συνέχεια ανέκαμψε πλήρως. Αυτό μπορεί να αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι, ενώ οι περιορισμοί της παραγωγής εμποδίζουν τις επιχειρήσεις να καλύψουν πλήρως το χαμένο έδαφος, οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν λιγότερους περιορισμούς. Μόλις ο ιός περιοριστεί, ο κόσμος μπορεί να μπει σε μία φάση αγοραστικής μανίας.
Μετοχές, ομόλογα, νομίσματα
Ο τέταρτος παράγοντας είναι ο αντίκτυπος στη χρηματοπιστωτική αγορά. Και αυτό τείνει να είναι προσωρινό, όπως δείχνει η ιστορία προηγουμένων κρίσεων στην υγεία. Ωστόσο, η περαιτέρω εξάπλωση και η εμφάνιση επιπτώσεων στην οικονομία θα προκαλέσει σαφώς περαιτέρω πτώση των τιμών των μετοχών, ενώ οι αναδυόμενες αγορές ενδέχεται να επηρεαστούν περισσότερο, με τα νομίσματά τους να μπαίνουν σε μία φάση ισχυρής υποτίμησης. Παράλληλα, το sell-off στις αγορές ομολόγων είναι επίσης πιθανό, ανάλογα βέβαια με το αν οι κεντρικές τράπεζες φανούν έτοιμες να ανταποκριθούν.
Η απάντηση των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών
Αυτό οδηγεί στον πέμπτο και τελευταίο παράγοντα, ο οποίος είναι η πιθανή απάντηση από το μέτωπο της πολιτικής. Μέχρι στιγμής, έχει υπάρξει στοχοθετημένη στήριξη, με τις κινεζικές αρχές να παρέχουν επιδοτήσεις και δάνεια στις επιχειρήσεις που πλήττονται περισσότερο και σε εκείνους που εμπλέκονται στην πρόληψη και θεραπεία του κοροναϊού. Μόνο μερικές μικρές οικονομίες με στενούς δεσμούς με την Κίνα έχουν μειώσει τα επιτόκια.
Οι οικονομίες που μόλις βιώνουν την εξάπλωση του ιού, θα χρησιμοποιήσουν πιθανώς παρόμοια στοχοθετημένη δημοσιονομική στήριξη. Οι εκτεταμένες μειώσεις επιτοκίων είναι απίθανες, αλλά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση σοβαρής διαταραχής της οικονομικής δραστηριότητας ή των χρηματοπιστωτικών αγορών. Για παράδειγμα, η πρόσφατη εμπειρία δείχνει ότι η Fed έχει την τάση να "απαντά" στις αντιστροφές της καμπύλης αποδόσεων με τη χαλάρωση της πολιτικής. Αν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είναι πρόθυμοι και ικανοί να αντιδράσουν γρήγορα, οι οικονομικές επιπτώσεις του ιού θα μειωθούν σημαντικά, τονίζει η Capital Economics.
Συμπερασματικά, στο καλύτερο σενάριο το "χτύπημα" στο παγκόσμιο ΑΕΠ θα είναι της τάξης του 0,4%, έτσι ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης θα κινηθεί στο 2,5% το 2020. Ωστόσο, εάν το "χτύπημα" στις οικονομίες που επηρεάστηκαν μέχρι στιγμής ήταν τόσο μεγάλο όσο αυτό στην Κίνα, η παγκόσμια ανάπτυξη ενδέχεται να μειωθεί φέτος στο 2%. Μια παγκόσμια πανδημία που περιλαμβάνει αναταραχές στο εμπόριο και τις χρηματοπιστωτικές αγορές και νομισματικές κρίσεις σε ορισμένες χώρες θα μπορούσε να είναι τόσο καταστροφική όσο το 2009, όταν το παγκόσμιο ΑΕΠ μειώθηκε κατά 0,5%.
Της Ελευθερίας Κούρταλη
capital.gr
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου