Η «άνοιξη της οικονομίας» με ξεκούρδιστη ορχήστρα

Ψυχρολουσία με ύφεση και το 2016, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ, την ώρα που ο Τσίπρας μιλούσε για ανάπτυξη.

Η προσγείωση ήταν ανώμαλη. Τόσο σε όρους πολιτικούς όσο και σε όρους αμιγώς οικονομικούς, με φόντο μια βασανιστική διαπραγμάτευση δίχως τέλος.  

Οι ανακοινώσεις της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, σύμφωνα με τις οποίες η ελληνική οικονομία έκανε μακροβούτι στην ύφεση το τελευταίο τρίμηνο του 2016, ήρθαν ακριβώς την ίδια ώρα όπου ο Πρωθυπουργός στο Υπουργικό Συμβούλιο επιχειρούσε να ενορχηστρώσει ένα αναπτυξιακό κρεσέντο. «Η αντοχή της οικονομίας μάς οδήγησε στην υπέρβαση της ύφεσης. Τώρα μπορούμε να συνθέσουμε εμείς τη μουσική» ανέφερε ο Αλέξης Τσίπρας.

Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η ανάπτυξη, τελικά, δεν ήρθε το 2016. Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία έδειξαν βουτιά του ΑΕΠ κατά 1,1% το τελευταίο τρίμηνο του περασμένου έτους ενώ συνολικά το 2016 έκλεισε με οριακή ύφεση 0,05%. 

Η οικονομία πληρώνει την πολιτική της υπερφορολόγησης που έχει γονατίσει την αγορά και την πολιτική αβεβαιότητα που τροφοδοτείται απο το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Κορυφαίοι οικονομικοί αναλυτές και παράγοντες της οικονομίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Αν χαθεί εξαιτίας της καθυστέρησης στην αξιολόγηση και το πρώτο εξάμηνο του 2017 - το πρώτο τρίμηνο ήδη θεωρείται χαμένο -, ούτε ο φετινός στόχος για ανάπτυξη 2,7% πρόκειται να επιτευχθεί και οι ανατροπές θα είναι αλυσιδωτές σε όλα τα κρίσιμα μεγέθη.

ΠΑΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΝΤ. Οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ στις αρχές Φεβρουαρίου έδειχναν επέκταση της οικονομίας κατά 0,3% το 2016 αλλά τα νεότερα στοιχεία - δεν είναι ασύνηθες φαινόμενο οι σημαντικές αναθεωρήσεις στη βάση τελικών στοιχείων - άλλαξαν δραστικά την εικόνα δίνοντας ενδεχομένως ένα πρόσθετο πάτημα στο ΔΝΤ. Το Ταμείο με την τελευταία έκθεσή του τόνιζε ότι «αν δεν εφαρμοστούν νέες μεταρρυθμίσεις, παραμείνουν σε ισχύ τα capital controls, δεν εξασφαλιστεί η συμμετοχή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και δεν υπάρξει λύση για το χρέος τότε ο ρυθμός ανάπτυξης σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα θα είναι 1% και σε μακροπρόθεσμο μόλις 0,3%».

Μέχρι τώρα καμία νάρκη δεν έχει εξουδετερωθεί καθώς η διαπραγμάτευση με τους δανειστές συνεχίζει να σέρνεται και το Ταμείο εξακολουθεί να υποστηρίζει τις δικές του πιο απαισιόδοξες προβλέψεις για να χτίσει πάνω σε αυτές τις απαιτήσεις πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων 2% του ΑΕΠ ή 3,6 δισ. ευρώ, με μαχαίρι στο αφορολόγητο και στις συντάξεις.  

Κορυφαίο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου, πάντως, χαρακτήριζε χθες την ύφεση του τέταρτου τριμήνου «συγκυριακή», τονίζοντας ότι «ένα τρίμηνο δεν επηρεάζει τη διαπραγματευτική γραμμή της χώρας».

Σχολιάζοντας τα στατιστικά στοιχεία, η εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν Ανίκα Μπράιτχαρτ τόνισε πως «συνεχίζουμε να αναμένουμε ανάπτυξη για το 2017 και όπως κάναμε ξεκάθαρο στις προβλέψεις μας η διατήρηση του μομέντουμ των μεταρρυθμίσεων και η συνέχιση της εφαρμογής τους είναι αναγκαία προκειμένου να στηριχθεί η ανάπτυξη και να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη».

Για το «χειρότερο τέταρτο τρίμηνο από το 1998» έκανε λόγο ο τομεάρχης Οικονομικών τη ΝΔ Χρήστος Σταϊκούρας τονίζοντας ότι «αυτό είναι το αποτέλεσμα της αβεβαιότητας που παραμένει και διογκώνεται λόγω κυρίως της καθυστέρησης της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης».

  

ΤΙ ΠΗΓΕ ΣΤΡΑΒΑ. Προς το παρόν, το μόνο βέβαιο είναι ότι το κλείσιμο του περασμένου έτους δεν ήταν το καλύτερο δυνατό. Σύμφωνα με πληροφορίες, το τελευταίο τρίμηνο του 2016 συνοδεύτηκε από δραστική συρρίκνωση των κλάδων κατασκευών (-12%), των θαλάσσιων μεταφορών (-11,5%), των νομικών και λογιστικών υπηρεσιών (-1,5%) ενώ κατά την προσέγγιση του ΑΕΠ από την πλευρά της παραγωγής η μείωση κατά 3,3% των φόρων επί των προϊόντων ανέδειξε σημαντική πτώση της παραγωγής.  

Συνολικά, το 2016 δεν μπορεί να θεωρηθεί καλή χρονιά. Μπορεί το έτος να έκλεισε με οριακή ύφεση, όμως μεγάλο μέρος της συγκράτησης προκύπτει από την επίδραση ενός εξαιρετικά καλού τρίτου τριμήνου (2%). Αναλυτές εκτιμούν ότι η εκτίναξη του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο είναι απολύτως συγκυριακή καθώς η σύγκριση γίνεται με μία πολύ ρηχή βάση το αντίστοιχο τρίμηνο του 2015, όταν η οικονομία επιχειρούσε να χωνέψει το σοκ των capital controls με ύφεση 2,4%.

Αν εξαιρεθεί το τρίτο τρίμηνο με την επέκταση κατά 2%, όλα τα υπόλοιπα τρίμηνα του 2016 ήταν αρνητικά. Το πρώτο τρίμηνο καταγράφηκε συρρίκνωση κατά 0,7%, το δεύτερο κατά 0,4% και το τελευταίο κατά 1,1%. Η ανάπτυξη δεν ήταν εδώ ούτε πέρυσι.

Ελενα Λάσκαρη  
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ