Μεταναστευτικό: Τι ισχύει για τις επονομαζόμενες δευτερογενείς ροές

 

Υπάρχει μεγάλη συζήτηση στη βόρεια Ευρώπη και ειδικά στη Γερμανία για τις μεταναστευτικές ροές πολιτών χωρών εκτός ΕΕ που έρχονται από κράτη μέλη κυρίως από την νότια Ευρώπη. Πρόκειται για τις επονομαζόμενες δευτερογενείς ροές. Είτε προσφύγων, αναγνωρισμένων στην Ελλάδα, που νόμιμα ταξίδεψαν στη Γερμανία, είτε παράτυπων μεταναστών ή αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα που παράτυπα ταξίδεψαν στη Γερμανία. Η πρώτη κατηγορία, μετά από 90 μέρες παραμονής στη Γερμανία, σύμφωνα με τον ισχύοντα κανονισμό, καθίσταται επιστρεπτέα στη χώρα (Ελλάδα) που τους χορήγησε άσυλο για πρώτη φορά. Η δεύτερη κατηγορία είναι καταρχήν επιστρεπτέα στη χώρα πρώτης υποδοχής ή αίτησης ασύλου (Ελλάδα), σύμφωνα με τον κανονισμό του Δουβλίνο ΙΙΙ.

• Η Ελλάδα δεν θέτει κανένα εμπόδιο στην επιστροφή προσφύγων (1η κατηγορία). Η μη επιστροφή τους οφείλεται σε αποφάσεις Γερμανικών διοικητικών δικαστηρίων που θεωρούν ότι η μη παροχή από την Ελλάδα των βοηθημάτων που δίνει η Γερμανία στους πρόσφυγες καθιστά απαγορευτική την επιστροφή τους.
• Η Ελλάδα έχει κατ' επανάληψη εξηγήσει ότι δεν μπορεί να δίνει γερμανικού επιπέδου επιδόματα στους πρόσφυγες για λόγους τόσο δημοσιονομικούς όσο και ισονομίας έναντι των Ελλήνων πολιτών. Έχει μάλιστα επισημάνει ότι η περικοπή των κοινωνικών παροχών προς τους Έλληνες πολίτες κατέστη μονόδρομος την εποχή των μνημονίων κατ’ απαίτηση της ίδιας της Γερμανίας. Παρόλα αυτά η Ελλάδα έχει αναπτύξει ένα πρόγραμμα βοήθειας και ένταξης για τους πρόσφυγες, το HELIOS, σε συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης και χρηματοδότηση από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους.
• Οι δευτερογενείς ροές προκαλούνται, σε μεγάλο βαθμό, λόγω της ελκυστικότητας της Γερμανίας για τους πρόσφυγες έναντι της νότιας Ευρώπης. Η γερμανική επιχειρηματολογία ότι οι πρωτογενείς ροές στην Ελλάδα γίνονται δευτερογενείς προς την Γερμανία μπορεί να αντιστραφεί στο βαθμό που οι πρωτογενείς ροές προς την Ελλάδα δεν θα υπήρχαν αν η Γερμανία δεν ήταν τόσο ελκυστική.
• Ως προς τους παράτυπους μετανάστες (όχι τους πρόσφυγες) και το Δουβλίνο ΙΙΙ η αναστολή των επιστροφών από την Ελλάδα στην Τουρκία που προέβλεπε η κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016 δυσχέρανε την δυνατότητα της Ελλάδας στις επιστροφές του Δουβλίνου.

Σε κάθε περίπτωση πάντως πρέπει να τονιστεί ότι η συζήτηση το μεταναστευτικό έχει αλλάξει σημαντικά στην Ευρώπη. Ενώ μέχρι πρόσφατα η Ελλάδα κατηγορούνταν για push backs και για πολύ αυστηρή πολιτική, τώρα είναι κοινά αποδεκτή η ανάγκη αυστηρής προστασίας των συνόρων και η ανάγκη αντιμετώπισης των δικτύων των διακινητών.