Σάββατο 14 Φεβρουαρίου 2015

Οι «θρύλοι» του Αγίου Βαλεντίνου – Πώς από την αυτοθυσία κατέληξε στην εμπορευματοποίηση;



Και να΄μαστε πάλι στη 14η Φεβρουαρίου. Τη γιορτή που τα ζευγάρια σνομπάρουν και οι αδέσμευτοι λατρεύουν να... μισούν. Άγιος Βαλεντίνος λοιπόν. Όλοι γνωρίζουμε τη γιορτή των ερωτευμένων, λίγοι όμως έχουν μπει στη διαδικασία να ψάξουν πως ένας Άγιος κατέληξε να γίνει από τη μία το έμβλημα του έρωτα και από την άλλη η χαρά του καταναλωτισμού.

Επιμέλεια: Όλγα Παρθενέα-Γεωργάτσου

Τόσους αιώνες πριν, κανείς δεν περίμενε η θυσία δύο φιλεύσπλαχνων ιερωμένων να οδηγήσει στην καθιέρωση μιας ημέρας αποκλειστικά και μόνο για τους ερωτευμένους. Ο Βαλεντίνος, ο ιερέας Μάριος, πολλοί μυστικοί –και παράνομοι- γάμοι και ένας εξαγριωμένος αυτοκράτορας, ήταν αρκετά για να καθιερωθεί η 14η ημέρα του Φεβρουαρίου ως η ημέρα που εξυμνεί τον έρωτα.

Ποιος ήταν ο Βαλεντίνος;

Μπορεί οι θρύλοι γύρω από τη δράση και την αγιοποίηση του Βαλεντίνου να διαφέρουν μεταξύ τους, ωστόσο το γεγονός πως ο άνθρωπος αυτός υπήρξε και αποτελεί ιστορικό πρόσωπο δεν χωρά αμφισβήτηση. Ο Βαλεντίνος έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ και ήταν ένας από τους πιο ανθρωπιστές ιερωμένους της Ρώμης. Αποτέλεσε μία από τις αντισυμβατικότερες μορφές της εποχής, καθώς σε όλα τα πιθανά σενάρια που έχουν ακουστεί κατά καιρούς, παρουσιάζεται ως ένας δυναμικός, πιστός στις απόψεις και τις αντιλήψεις του  και απόλυτα θρησκευόμενος άνθρωπος. Σήμερα, θεωρείται προστάτης των επιληπτικών και των ερωτευμένων, παρότι ο ίδιος δεν έδρασε ποτέ σκόπιμα για να μείνει στην ιστορία. Ο Άγιος αυτός των Καθολικών απέκτησε τεράστια φήμη τόσο για την ανθρωπιστική του δράση, όσο και την αυτοθυσία του προκειμένου να προστατέψει τα ζευγάρια από τον αποχωρισμό και για το μαρτυρικό του τέλος.

Ο πρώτος θρύλος

Ο ιερωμένος που αντιτάχθηκε στον αυτοκράτορα για χάρη του έρωτα

Ο πρώτος και πιο διαδεδομένος θρύλος για την προσωπικότητα και τη δράση του Καθολικού Αγίου, τον θέλει να εξοργίζει τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Κλαύδιο τον Γοτθικό, ο οποίος από τον Οκτώβριο του 268 μ.Χ μέχρι τον Αύγουστο του 270 μ.Χ που βρισκόταν στην εξουσία φρόντισε να εντάξει τον έρωτα στις πιο «επικίνδυνες» για το κράτος αμαρτίες που έπρεπε να αποφευχθούν πάση θυσία.


ο καθολικός Άγιος Βαλεντίνος

Κάθε χρόνο στις 14 Φεβρουαρίου η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία τιμούσε την Θεά Γιούνο, σύζυγο του άρχοντα των Θεών, Γιούπιτερ, και προστάτιδα των γυναικών, της οικογένειας και της συζυγικής αγάπης. Μια μέρα μετά, στις 15 Φεβρουαρίου ξεκινούσε η γιορτή Λουπερκάλια που ήταν από τις παλαιότερες ρωμαϊκές και τελούνταν προς τιμήν του Θεού της Γονιμότητας, Λούπερκους. Η ιδιαιτερότητα της γιορτής αυτής ήταν μεγάλη, καθώς παρότι άντρες και γυναίκες δεν συνήθιζαν να ζουν κοντά και να έχουν καθημερινά επαφή, στα Λουπερκάλια είχε καθιερωθεί κάθε άντρας να έχει τη συνοδό του την οποία δεν διάλεγε φυσικά ο ίδιος, αλλά η τύχη γι’ αυτόν. Κάθε άντρας τραβούσε κλήρο στον οποίο αναγραφόταν το όνομα μιας γυναίκας, την οποία εκείνος συνόδευε μέχρι τη λήξη των εορτασμών. Λόγω των περιορισμών της εποχής, πολλά από τα ζευγάρια που «έδεναν» στα Λουπερκάλια κατέληγαν ερωτευμένα και οδηγούνταν στο γάμο.

Το δέσιμο αυτό μεταξύ τους αποτέλεσε τεράστιο πρόβλημα για τον Αυτοκράτορα Κλαύδιο ο οποίος είδε τους Ρωμαίους άντρες να αρνούνται να καταταγούν στις λεγεώνες στην προσπάθειά τους να μην χωρίσουν από τις αγαπημένες τους. Δεδομένου του ότι οι εκστρατείες και οι μάχες που καλούνταν η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία να δώσει την εποχή εκείνη ήταν πολλές, ο Κλαύδιος αποφάσισε να «αναγκάσει» τους άντρες του να τον ακολουθήσουν εκδίδοντας διάταγμα του απαγόρευε τους γάμους και τους αρραβώνες. Οι εντολές ήταν σαφείς όμως κάπου εκεί ο Βαλεντίνος αποφάσισε να μην υπακούσει την  εξουσία, αλλά το ένστικτό του και να βοηθήσει τα νέα ζευγάρια να παντρευτούν κρυφά από τον Κλαύδιο. Έχοντας στο πλευρό του τον καλό του φίλο και ιερέα Μάριο, αποφασίζει να παρακούσει τις αυτοκρατορικές εντολές και να παντρέψει τα νέα ζευγάρια κρυφά.

Η οργή του Κλαύδιου και το μαρτυρικό τέλος του Βαλεντίνου

Η δράση των δύο ιερωμένων δεν άργησε να μαθευτεί, με τον Κλαύδιο να απαιτεί να συρθούν μπροστά του οι άνθρωποι που παράκουσαν τις εντολές του. Οι δύο ιερείς αντί να απολογηθούν προσπάθησαν να μυήσουν τον Αυτοκράτορα στον Χριστιανισμό, με τη θανατική καταδίκη μοιάζει αναπόφευκτη. Το μαρτυρικό τους τέλος όμως ήταν αυτό που «επισφράγισε» τη θυσία του Βαλεντίνου και του Μάριου, καθώς λιθοβολίθηκαν και στη συνέχεια αποκεφαλίστηκαν στις 14 Φεβρουαρίου του 269 μ.Χ.Η μνήμη του πρώτου τιμάται μέχρι σήμερα, ο Μάριος όμως ξεχάστηκε και επισκιάστηκε πλήρως από το Βαλεντίνο. Ο Κλαύδιος από την άλλη, δεν πρόλαβε να «χαρεί» τη νίκη του, καθώς ένα μόλις χρόνο μετά προσβάλλεται από λοιμώδη νόσο κατά τη διάρκεια εκστρατείας και πεθαίνει.

Ο δεύτερος θρύλος

Η μεταστροφή του Δικαστή Αστέριου και η τιμωρία του Βαλεντίνου

Και σε αυτό το σενάριο ο Βαλεντίνος δέχεται την οργή του Κλαύδιου για την επιρροή που εκείνος άσκησε στο Δικαστή Αστέριο, ο οποίος πείστηκε για το μεγαλείο της θρησκείας του Βαλεντίνου και βαφτίστηκε μαζί με όλη του την οικογένεια Χριστιανός. Ο Αστέριος ζήτησε από το Βαλεντίνο χρησιμοποιώντας τη δύναμη του Χριστιανισμού να θεραπεύσει την τυφλή, θετή του κόρη προσφέροντας του ως αντάλλαγμα ό,τι του ζητούσε. Μόλις η κόρη του θεραπεύτηκε, ο Αστέριος ασπάστηκε τον Χριστιανισμό και ο Βαλεντίνος εκτελέστηκε από τον Κλαύδιο για τη μεταστροφή του Δικαστή. Τότε, η κοπέλα που ο ιερέας θεράπευσε φύτεψε προς τιμήν του μια αμυγδαλιά στον τάφο του. Αυτός είναι και ο λόγος που τα άνθη του δέντρου αυτού εξελίχθηκε σε σύμβολο της αγάπης και της φιλίας.

Ο τρίτος θρύλος

Η βοήθεια στους φυλακισμένους και η άρνηση του Βαλεντίνου να αποκηρύξει το Χριστιανισμό

Σύμφωνα με τον τρίτο θρύλο ο Βαλεντίνος ήταν Ρωμαίος πολίτης που -όπως λέει και το όνομά του- φημιζόταν για την ανδρεία και το θάρρος του. Λέγεται πως βοηθούσε τους φυλακισμένους Χριστιανούς να δραπετεύσουν από τα ρωμαϊκά μπουντρούμια και εκτελέστηκε στις 14 Φεβρουαρίου του 269 μ.Χ, όταν συνελήφθη και αρνήθηκε να αποκηρύξει το Χριστιανισμό.

Τα λείψανα του Αγίου και ο επίσημος εορτασμός

Ο Βαλεντίνος αγιοποιήθηκε αρκετά χρόνια μετά, το 496 μ.Χ όταν ο Πάπας Γελάσιος ο Α’ αποφάσισε να τιμάται ο Άγιος Βαλεντίνος ως μάρτυρας της Χριστιανικής πίστης στις 14 Φεβρουαρίου. Τα λείψανα του Αγίου βρίσκονται σε εκκλησία που φέρει το όνομά του και στην ιταλική επαρχιακή πόλη Τέρνι. Μάλιστα, στο εκκλησάκι αυτό κάθε χρόνο ανήμερα της γιορτής του Αγίου Βαλεντίνου καταφεύγουν ζευγάρια που σκοπεύουν να παντρευτούν μέσα στον επόμενο χρόνο για να δώσουν υπόσχεση δέσμευσης.

Ο Άγιος Βαλεντίνος και η σημερινή, εμπορευματοποιημένη εκδοχή του

Η μορφή της συγκεκριμένης γιορτής όπως τη γνωρίζουμε σήμερα έχει τις ρίζες της στη Βρετανία και την Γαλλία του Μεσαίωνα. Τα δώρα έγιναν σήμα κατατεθέν του Αγίου Βαλεντίνου και το «πανηγυράκι»των εκπλήξεων μεταξύ των ζευγαριών και των χειρόγραφων επιστολών αγάπης «καπέλωσε» την ιστορία του ιερέα Βαλεντίνου.

Η Αγγλία της εποχής έδινε τεράστια σημασία στον εορτασμό της ημέρας των ερωτευμένων, αφού αναφορές της γιορτής υπάρχουν και στον Άμλετ του Σαίξπηρ, ο οποίος έβαλε την Οφέλια να τραγουδήσει τον έρωτα: «Καλό πρωί. Είναι σύσκοτο. Τον Άγιο Βαλεντίνο γιορτάζω κι ήρθα κόρη εδώ στο παραθύρι σου να ιδώ ταίρι με σε αν θα γίνω».

Κανείς δεν ξέρει γιατί ο κόσμος της εποχής εκείνης μετέτρεψε το έργο του Αγίου σε μια γιορτή καθαρά εμπορική, ωστόσο το έθιμο έγινε ιδιαιτέρως δημοφιλές και αγαπητό σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Η Αμερική το υιοθέτησε στις αρχές του 18ου αιώνα και πολλές ακόμα χώρες ακολούθησαν το παράδειγμά της. Η Ελλάδα δε θα μπορούσε να ξεφύγει και εξακολουθεί να γιορτάζει κάθε χρόνο τον Άγιο Βαλεντίνο παρότι η Ορθόδοξη Εκκλησία αρνείται να αποδεχτεί τη συγκεκριμένη γιορτή. Το ορθόδοξο εορτολόγιο δεν μνημονεύει πουθενά τον Βαλεντίνο με τους ανθρώπους της Εκκλησίας να τον θεωρούν «μυθοπλασία δυτικής προέλευσης».

Όπως και έχει πάντως η συγκεκριμένη γιορτή εξακολουθεί να μην περνά απαρατήρητη στην Ελλάδα, όχι τόσο για το ενδιαφέρον που δείχνουν για τον Άγιο Βαλεντίνο και τα δώρα οι ερωτευμένοι, αλλά για την γκρίνια των αδέσμευτων που μοιάζουν να... μισούν τη συγκεκριμένη μέρα.


Πηγή : koolnews.gr


0 σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου