Ο εφιάλτης του bullying

Του Σπύρου Μουζακίτη

Η χειρότερη στιγμή της ημέρας του ήταν όταν ξυπνούσε. Το φως που έμπαινε από το παράθυρο ήταν μία απειλή. Ήταν φωνές που του έλεγαν ότι δεν έχει κανένα λόγο να αναπνέει, ότι είναι άχρηστος, ότι είναι ένα φυτό. Η καλύτερη περίοδος ήταν το καλοκαίρι. Τότε που γνώριζε ότι για τρεις μήνες δεν θα χρειαστεί να επιστρέψει στον τόπο του μαρτυρίου.

Ο Τάιλερ Λονγκ ήταν ένα χαμογελαστό παιδί. Το πρώτο από τα τρία της οικογένειας. Οι γονείς του, Ντείβιντ και Τίνα, τον λάτρευαν. Έπασχε από το σύνδρομο Άσπεργκερ, μία διαταραχή του φάσματος του αυτισμού. Από την πρώτη ημέρα στο σχολείο και όσο ο Τάιλερ μεγάλωνε, γινόταν όλο και πιο μοναχικός. Δεν άντεχε τις μεγάλες παρέες και την φασαρία.

Για χρόνια, όταν γυρνούσε από το σχολείο, στη Τζόρτζια των Ηνωμένων Πολιτειών, κλεινόταν στο δωμάτιό του και έκλαιγε. Κάποια στιγμή όμως, σταμάτησε να κλαίει. Τα παράτησε. Όταν ήταν 17 ετών, συμμαθητές του τον περικύκλωσαν και χτύπησαν το κεφάλι του σε ένα ντουλάπι. Δύο μέρες μετά, στις 17 Οκτωβρίου του 2009, οι γονείς του μπήκαν στο σπίτι και τον βρήκαν κρεμασμένο. Γνώριζαν πολύ καλά γιατί αποφάσισε να δώσει τέλος στη ζωή του.

«Γνωρίζαμε για χρόνια ότι ο Τάιλερ δεχόταν λεκτικές επιθέσεις», δηλώνει στο Real.gr η μητέρα του. «Επισκέφτηκα το σχολείο τόσες φορές, που έχασα κάποια στιγμή το μέτρημα. Από ένα σημείο και μετά, του επιτρεπόταν να φεύγει νωρίτερα, να τρώει μαζί με τους δασκάλους, να κάθεται ακριβώς πίσω από τον οδηγό του σχολικού λεωφορείου».

Η Τίνα Λονγκ αναφέρει ότι η λύση που βρήκαν οι υπεύθυνοι ήταν ουσιαστικά να τον απομονώσουν και να τον κάνουν να νιώθει εντελώς μόνος. «Τον έκαναν να νιώθει ξένο σώμα, απόβλητος και κακό παιδί. Ήταν πολύ πιο εύκολο για αυτούς να τον απομονώσουν, από το να τον φροντίσουν μέσα στο σχολικό περιβάλλον», εξηγεί.

«Ο γιος μου ήταν εύκολος στόχος. Μου είπαν ότι δεχόταν επιθέσεις από πολλά παιδιά, όχι μόνο από μερικούς συμμαθητές του. Κάποια στιγμή, σταμάτησε να μας λέει τι συμβαίνει. Νομίζαμε ότι τα παιδιά μεγαλώνουν και ότι πλέον θα σταματούσαν. Ωστόσο, δεν είχε αλλάξει τίποτα. Απλά, ο Τάιλερ τα είχε πλέον παρατήσει» αναφέρει η Τίνα Λονγκ.

«Το σχολείο τον αγνοούσε, εμείς ως γονείς δεν μπορούσαμε να κάνουμε κάτι για να σταματήσουμε το κακό. Τι άλλη επιλογή είχε; Αυτό για το οποίο μετανιώνουμε είναι ότι δεν του επιτρέψαμε να παρατήσει το σχολείο ή να τον γράψουμε σε ένα άλλο. Λέγαμε, “ποιος σωστός γονέας επιτρέπει στο παιδί του να παρατήσει το σχολείο”; Τελικά, θα έπρεπε να του το είχαμε επιτρέψει. Θα ήταν ακόμη ζωντανός».

Για τον θάνατο του Τάιλερ δεν απαγγέλθηκαν κατηγορίες. Και η Τίνα Λονγκ λέει ότι στις ΗΠΑ υπάρχουν κενά στο νόμο για τις περιπτώσεις bullying. «Δεν γνωρίζω τους νόμους στην Ελλάδα, ωστόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πολύ εύκολο να καταφέρεις να ξεφύγεις από την κατηγορία του bullying, ενώ είναι και πολύ δύσκολο να αποδείξεις ότι έχεις πέσει θύμα επίθεσης» αναφέρει.

Η ίδια τονίζει ότι τα σχολεία θα πρέπει να φροντίσουν ώστε τα παιδιά να προστατεύονται και να νιώθουν ότι βρίσκονται σε ένα ασφαλές περιβάλλον: «Εμείς δεν στείλαμε ποτέ τον Τάιλερ σε σπίτι ενός bully, τον στείλαμε στο σχολείο και εκεί δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίσει τέτοιου είδους προβλήματα».

Ο αυτισμός από τον οποίο έπασχε ο Τάιλερ δεν του επέτρεπε να εκφράσει τα συναισθήματά του. Ο πόνος για την οικογένειά του όταν έφυγε ήταν αβάσταχτος. Πλέον, ο Ντέιβιντ και η Τίνα Λονγκ έχουν αφοσιωθεί στο στόχο να κρατήσουν ζωντανή τη φωνή του Τάιλερ.

Λίγο καιρό μετά τον θάνατό του, συμμετείχαν στο ντοκιμαντέρ «Bully», που γνώρισε μεγάλη επιτυχία και στάθηκε η αφορμή ώστε να αρχίσει να συζητείται περισσότερο το θέμα του bullying. Στη συνέχεια, δημιούργησαν την οργάνωση «Everything Starts With 1» («Όλα Ξεκινούν από Έναν»). «Καθημερινά, επικοινωνούμε με γονείς, παιδιά και δασκάλους, οι οποίοι έχουν ανάγκη από βοήθεια. Προσπαθούμε να βοηθήσουμε με αυτά που έχουμε μάθει», τονίζει η Τίνα Λονγκ.

Για πολλά χρόνια, στο σχολείο όπου φοιτούσε ο Τάιλερ δεν άλλαξε τίποτα. Οι λεκτικές επιθέσεις συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση. Ωστόσο, αυτό που τρομάζει είναι ότι την επομένη του θανάτου του, πολλοί συμμαθητές του εμφανίστηκαν στο σχολείο φορώντας ένα σχοινί στο λαιμό τους… Κανείς ποτέ δεν τιμωρήθηκε.

«Δεν αρκεί το bullying για να οδηγηθεί το θύμα στην αυτοκτονία»

Τα χαρακτηριστικά των παιδιών που πέφτουν θύματα εκφοβισμού αλλά και των εκφοβιστών περιγράφει μιλώντας στο Real.gr η ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια Δήμητρα Στρατήγη, η οποία σημειώνει ότι «το bullying από μόνο του δεν αρκεί για να οδηγήσει το θύμα στην αυτοκτονία».

Σύμφωνα με την κ. Στρατήγη, το bullying από μόνο του δεν αρκεί για να οδηγηθεί το θύμα στην αυτοκτονία. «Αιτία της αυτοκτονικής συμπεριφορας είναι η απελπισία, η μοναξιά και η ανημπόρια, οι οποίες φτάνουν σε παθολογικά σημεία. Το θύμα νιώθει πως δεν πρόκειται να τελειώσει ποτέ η δύσκολη κατάσταση που βιώνει και δεν υπάρχει κανείς που μπορεί να το βοηθήσει».

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη:

Συνήθως τα θύματα bullying χαρακτηρίζονται «εύκολοι στόχοι». Πως μπορεί να «στοχοποιηθεί» ένα παιδί από τους bullies;

Συνήθως τα παιδιά που «πέφτουν» θύματα bullying έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση και χαρακτηρίζονται από κάποια διαφορετικότητα, είτε σωματική, είτε ψυχική, είτε διανοητική. Είναι συνήθως άτομα μοναχικά, ντροπαλά, εσωστρεφή, ευάλωτα. Δεν θα υπερασπιστούν σωστά τον εαυτό τους, αλλά αντιθέτως θα δείξουν το φόβο τους και θα κλάψουν. Θα αντιδράσουν δηλαδή με τρόπους που ικανοποιούν τον θύτη.

Σε επίπεδο εξωτερικής εμφάνισης είναι συνήθως παιδιά υπέρβαρα ή λιποβαρή, ντύνονται διαφορετικά από ότι «επιτάσσει η μόδα», φορούν σιδεράκια κ.λ.π. Αναφορικά με τις σχολικές τους επιδόσεις, μπορεί να είναι παιδιά με φτωχές ακαδημαϊκές γνώσεις, αλλά αντίθετα και με πολύ υψηλές επιδόσεις, στις οποίες και έχουν αφοσιωθεί αποκλειστικά. Δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις που έπεσαν θύματα bullying μαθητές με άλλη θρησκεία ή εθνικότητα.

Σε ποιές ηλικίες είναι πιο σύνηθες το bullying; Είναι αλήθεια ότι συμβαίνει κυρίως ανάμεσα σε παιδιά μικρότερων ηλικιών; Και εάν ναι, τότε ποιοι είναι οι λόγοι που ένας ενήλικος είναι τόσο ευάλωτος;

To bullying μπορεί να ξεκινήσει από αρκετά νωρίς, με την έναρξη της μαθητικής ζωής στο δημοτικό και να γίνει αρκετά πιο έντονο στο γυμνάσιο και το λύκειο. Η έναρξη της εφηβείας συνοδεύεται από αλλαγές που επηρεάζουν τις σχέσεις των συνομηλίκων και ευνοούν την εμφάνιση του σχολικού εκφοβισμού. Οι βιολογικές αλλαγές (ύψος, σημάδια σεξουαλικής ανάπτυξης, κλπ) διαφέρουν ως προς την έναρξη, το ρυθμό και το εύρος τους, δημιουργώντας διαφορές στην εμφάνιση, οι οποίες επηρεάζουν την ένταξη των εφήβων σε μία ομάδα συνομηλίκων.

Το γεγονός ότι ο εκφοβισμός είναι πιο διαδεδομένος στις σχολικές ηλικίες, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να παρατηρηθεί και στην ενήλικη ζωή και ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια αυτής. Χώροι στους οποίους μπορεί να υπάρξουν φαινόμενα εκφοβισμού ενηλίκων είναι το πανεπιστήμιο, ο στρατός, η φυλακή, το εργασιακό περιβάλλον.

Ένα άτομο που υφίσταται εκφοβισμό στην ενήλικη ζωή του, πιθανόν είχε υποστεί και στη μαθητική του ζωή. Περνώντας τα χρόνια δεν κατάφερε να αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες επικοινωνίας, ώστε να αντιμετωπίζει τα διάφορα «πειράγματα» με τέτοιο τρόπο, που να μην «ικανοποιεί» τον εκφοβιστή του.

Σε τι ψυχολογική κατάσταση βρίσκεται το θύμα bullying όταν αποφασίζει να δώσει τέλος στη ζωή του;

Πρέπει να διευκρινιστεί πως το bullying από μόνο του δεν αρκεί για να οδηγηθεί το θύμα στην αυτοκτονία. Πρέπει να συνυπάρχει και ένα τέτοιο κλινικό υπόβαθρο που να «ευνοεί» μια τέτοια συμπεριφορά.

Αιτία της αυτοκτονικής συμπεριφοράς είναι η απελπισία, η μοναξιά και η ανημπόρια, οι οποίες φτάνουν σε παθολογικά σημεία. Το θύμα νιώθει πως δεν πρόκειται να τελειώσει ποτέ η δύσκολη κατάσταση που βιώνει (το bullying στην προκειμένη περίπτωση) και δεν υπάρχει κανείς που μπορεί να το βοηθήσει.

Το θυμό και την οργή που νιώθει για το θύτη του τη στρέφει προς τον ίδιο του τον εαυτό. Όταν αποφασίζει κάτι τέτοιο χαρακτηρίζεται από διαταραγμένη κρίση και συναισθηματική σύγχυση. Η έντονη ψυχική δυσφορία και η απελπισία που νιώθει το θύμα το εμποδίζουν από το να βρει άλλες λύσεις.

Ποιο είναι το προφίλ του bully; Είναι αλήθεια ότι έχει ανάγκη από προσοχή;

Κατά κύριο λόγο οι bullies είναι άτομα τα οποία είναι αντικοινωνικά, αντιδραστικά, με έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων. Συχνός ισχυρισμός τους είναι πως για τη συμπεριφορά τους προκλήθηκαν από τα ίδια τα θύματα.

Έχουν την ανάγκη να κυριαρχούν έναντι των υπολοίπων και αδυνατούν να ελέγξουν τις παρορμήσεις τους. Ο bully νιώθει εσωτερικευμένο θυμό και επιθετικότητα, τα οποία εκτονώνει στο θύμα που επιλέγει, με βάση κάποια μειονεξία του σε σχέση με τον ίδιο.

Από πλευράς εξωτερικής εμφάνισης, συνήθως είναι παιδιά ανεπτυγμένα, με μυϊκή δύναμη. Το οικογενειακό τους περιβάλλον πολλές φορές είναι ασταθές, με τη βία (σωματική ή ψυχολογική) να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας και να αποτελεί οικείο τρόπο επίλυσης προβλημάτων.

Ο εκφοβιστής επιζητά «κοινό». Αντλεί ικανοποίηση και αίγλη από το γεγονός ότι υπάρχει συνήθως μια ομάδα ατόμων που τον ακολουθούν στις πράξεις του, με σκοπό να πάρουν δύναμη και αναγνώριση από αυτόν. Το θαυμασμό και την αποδοχή που έχει ανάγκη να λάβει δεν θα την κερδίσει συνήθως μέσω των σχολικών του επιδόσεων, αλλά μέσω της δύναμής του και της επιβολής του στους πιο αδύναμους.



Πηγή : real.gr