Το προφίλ των ατόμων που κακοποιούν ζώα

Σκιαγραφώντας το προφίλ τον ατόμων που κακοποιούν ζώα, τα άτομα αυτά μπορεί να εμφανίζουν χαρακτηριστικά όπως:

Περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες.

Δυσκολία να συναισθανθούν τους άλλους και να συνάψουν σχέσεις εμπιστοσύνης.

Χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανασφάλεια, αισθήματα αναξιότητας και ανεπάρκειας.

Παραβατική συμπεριφορά και προβλήματα με το νόμο κατά την εφηβεία (π.χ. εμπλέκονται σε συμμορίες/ξυλοδαρμούς, κλοπές, χρήση ουσιών κλπ).

Ασκούσαν ή υφίσταντο εκφοβισμό (bullying) όταν πήγαιναν στο σχολείο.

Καταθλιπτική συμπτωματολογία.

Σεξουαλικές δυσλειτουργίες και αρέσκονται να κάνουν σεξ με ζώα.

Δυσκολία να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους στη σχέση τους με τους άλλους και συχνά επιδιώκουν να βασανίσουν ένα κατοικίδιο.

Στόχος αυτών των επικίνδυνων κακοποιών είναι η πρόκληση πόνου, ο εξευτελισμό, ακόμα και την επώδυνη θανάτωσή τους, ακόμα και η παραμέληση ζώων, είναι ηθελημένη κακοποίηση για να βλέπουν το ζώο να υποφέρει.

Η κακοποίηση ενέχει το χαρακτηριστικό της πρόθεσης από το άτομο και είναι πράξη ελεύθερης επιλογής, δηλαδή δεν επιβάλλεται από κάποιον άλλον. Η κακοποίηση ζώων δηλαδή, μπορεί να περιλαμβάνει επιβλαβείς πράξεις ή παράλειψη ικανοποίησης αναγκών, όπως αντίστοιχα όταν μιλάμε για σωματική κακοποίηση και παραμέληση των αναγκών των παιδιών.

Έρευνες δείχνουν ότι η κακοποίηση ζώων συνδέεται με την εμφάνιση σοβαρών ψυχιατρικών προβλημάτων, και όσοι κακοποιών ζώα είναι θέμα χρόνου να γίνουν επικίνδυνοι και για την ασφάλεια των ανθρώπων.

Η κακομεταχείριση των ζώων αποτελεί ένα διαχρονικό φαινόμενο με σοβαρές επιπτώσεις για τα ζώα, το άτομο και τη κοινωνία. 

Αν και διαχρονικό, σχετικά πρόσφατα η πολιτεία και η κοινωνία φάνηκε να ενδιαφέρεται να διερευνήσει και να καταβάλλει προσπάθεια κατανόησης τόσο του προφίλ των δραστών τέτοιου είδους κακοποιητικών συμπεριφορών όσο και των κινήτρων στα οποία μπορεί να καταλογιστεί η εκδήλωση κακοποιητικών συμπεριφορών προς τα ζώα.

Μέχρι πρόσφατα, η βία κατά των ζώων θεωρούνταν άσχετη με τη βία κατά των παιδιών και των ηλικιωμένων καθώς και με άλλες μορφές ενδοοικογενειακής βίας. 

Εμπειρικές μελέτες -παλαιές αλλά και πρόσφατες- ανέτρεψαν την ανωτέρω πεποίθηση, αποδεικνύοντας την ύπαρξη συσχέτισης μεταξύ της βίας κατά των ζώων και της διαπροσωπικής βίας. 

Στις περισσότερες έρευνες, το συμπέρασμα ήταν κοινό, ήτοι οι δολοφόνοι και οι άνθρωποι που κακοποιούν τη σύζυγο ή τα παιδιά τους είχαν συχνά βλάψει ζώα στο παρελθόν, με την κακοποίηση των ζώων να λαμβάνει την μορφή ψυχολογικής κακοποίησης και εκφοβισμού. 

Ακόμα από πλήθος ερευνών αυτό που αποδείχθηκε ότι οι άνθρωποι που κακοποιούν ζώα μπορεί επίσης να είναι επικίνδυνοι για τα παιδιά τους, τους ερωτικούς συντρόφους και την κοινωνία γενικότερα.

Ωστόσο, τα ανωτέρω αποτελέσματα των ερευνών δεν μπορούν να θεμελιώσουν έναν γενικευμένο κανόνα και ως εκ τούτου η κάθε περίπτωση και ο κάθε άνθρωπος θα πρέπει να αντιμετωπίζονται εξατομικευμένα.

Ως προς τους παράγοντες που επηρεάζουν τις εκδηλώσεις βίαιης συμπεριφοράς προς τους ανθρώπους και τα ζώα, αυτοί συνδέονται συχνά με βίαια οικιακά περιβάλλοντα. 

Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα όπου η επιθετικότητα και η κακοποίηση είναι μέρος της καθημερινής ρουτίνας, επόμενο είναι η επαναλαμβανόμενη σκληρότητα να τα έχει καταστήσει ανεχτικά προς αυτή, το οποίο μπορεί να φτάσει μέχρι στο σημείο το παιδί να υιοθετεί εν τέλει στην καθημερινότητα του τέτοιου είδους κακοποιητικές συμπεριφορές. 

Η κακοποίηση των ζώων μηδενίζει το σεβασμό για τη ζωή, και τα παιδιά που γίνονται μάρτυρες κακοποίησης ζώων διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να γίνουν και τα ίδια κακοποιητές.

Καθίσταται σαφές λοιπόν ότι, η κακοποίηση των παιδιών όσο και η κακοποίηση των ζώων συνιστούν έναν αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο βίας.

Αν η πολιτεία και οι φορείς της κατανοήσουν την συσχέτιση αυτή και αναγνωρίσουν ότι η κακοποίηση των ζώων είναι μια σημαντική μορφή επιθετικής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς, είναι δυνατόν να προληφθούν και κάποιες εκδηλώσεις βίαιης συμπεριφοράς εναντίον ανθρώπων.

Εξ αυτού του λόγου, η εμφάνιση κακοποιητικών συμπεριφορών προς τα ζώα στην παιδική ηλικία μπορεί να αποκαλύψει όχι μόνο πληροφορίες για ένα παραβατικό άτομο που χρήζει βοήθεια από άτομο που εξειδικευμένες γνώσεις (σύμβουλος ψυχικής υγείας), αλλά μπορεί να βοηθήσει στον έγκαιρο εντοπισμό των ατόμων εκείνων που ασκούν βία εναντίον άλλων τώρα ή που πρόκειται να ασκήσουν βία στο μέλλον. Η πληροφόρηση σχετικά με τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι κακομεταχειρίζονται τα ζώα αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο κάθε στρατηγικής που αποσκοπεί στον τερματισμό ή ακόμα και πρόληψης κάθε μορφής βίας. 

Όσο πιο γρήγορα κατανοήσουμε ότι η βία κατά των ζώων σχετίζεται με τη διαπροσωπική βία γενικά, τόσο πιο αποτελεσματικές πιθανόν να είναι οι προσπάθειες πρόληψης και παρέμβασης. 

Σίγουρα, η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και δη των νεότερων γενεών απέναντι σε περιστατικά βίας προς τα ζώα, όπως αυτή αποτυπώνεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μέσω των οποίων έχουν έλθει στο φως της δημοσιότητας περιστατικά βίας προς τα ζώα, ζητώντας την παραδειγματική τιμωρία του δράστη, μπορεί να εκτιμηθεί θετικά αλλά σίγουρα υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει ακόμα πέραν τούτου. 

Θετικά μπορεί να αποτιμηθεί η συμβολή του Έλληνα νομοθέτη, δια της θεσμοθέτησης, με σαφή τρόπο, νόμων και κανόνων για την ευζωία και την ιδιοκτησία καθώς και της ενεργούς συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων προσώπων και πρωτίστως των δήμων, των επιστημόνων, των φιλοζωικών σωματείων και οργανώσεων και των υπεύθυνων πολιτών, με συγκεκριμένους ρόλους, αρμοδιότητες και υποχρεώσεις, με βάση την αρχή της διαφάνειας. 

Στην προσπάθεια αυτή,  σημαίνων είναι βέβαια και ο ρόλος των δικαστηρίων, τα οποία στις περιπτώσεις που τίθενται  ενώπιον τους τέτοιους είδους εγκλήματα, πρέπει να εξετάζουν τις οικογένειες για άλλα σημάδια βίας και να διατάσσουν τους δράστες να υποβάλλονται σε ψυχολογική αξιολόγηση και συμβουλευτική, εφόσον και οι ίδιοι συναινέσουν προς τούτο. Εξάλλου, αυτές πρέπει να είναι οι προτεραιότητες και οι αξίες ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους.

Κ.Β.