Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα τα στοιχεία που απαρτίζουν την πολυσύνθετη έννοια του εγκλήματος είναι τα εξής:
1. Πράξη
2. Άδικη
3. Καταλογιστή.
4. Τιμωρητή
5. Από τον νόμο
Τα στοιχεία αυτά είναι κοινά σε κάθε έγκλημα ανεξαρτήτως αν είναι ανθρωποκτονία, κλοπή, εξύβριση, κατασκοπία κλπ.
Όμως, τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να τελούν σε μία λογική αλληλουχία μεταξύ τους, το ένα προϋποθέτει το άλλο. Αν η λογική αυτή σειρά δεν υπάρχει τότε έγκλημα δεν στοιχειοθετείται.
Επομένως, προηγείται όλων η έννοια της πράξης. Έγκλημα χωρίς πράξη δεν νοείται.
1. Πράξη : Έγκλημα χωρίς πράξη δεν νοείται. Για τις ιδέες του κάποιος δεν τιμωρείται. Απαραίτητος όρος του εγκλήματος είναι η εκδήλωση ανθρώπινης συμπεριφοράς, η οποία μπορεί να έχει χαρακτήρα πράξης η ακόμα και παράλειψης, εφόσον υφίσταται ιδιαίτερη νομική υποχρέωση πράξης που παραλείπεται η έχει προηγηθεί επικίνδυνη ενέργεια του δράστη που τον καθιστά υπόχρεο σε πράξη.
2. Άδικη : Η παραπάνω συμπεριφορά θα πρέπει να προβλέπεται ως αντίθετη στο δίκαιο. Δηλαδή στο σύνολο των αναγνωρισμένων κανόνων που επιβάλλονται στην κοινωνία. Η πράξη ή η παράλειψη, θα πρέπει να μη δικαιολογείται με βάση τους καθιερωμένους στον νόμο λόγους άρσης του αδίκου χαρακτήρα της, όπως είναι η άμυνα ( Άμυνα είναι η αναγκαία προσβολή του επιτιθέμενου, στην οποία προβαίνει το άτομο για να υπερασπιστεί το εαυτό του η άλλον από άδικη και παρούσα επίθεση εναντίον του), ή η κατάσταση ανάγκης (μεταξύ άλλων).
3. Καταλογιστή: Για να είναι καταλογιστή μια εγκληματική συμπεριφορά θα πρέπει ο δράστης να έχει την ικανότητα να αντιληφθεί το άδικο της πράξης του και να ενεργήσει σύμφωνα με την αντίληψη του για το άδικο αυτό. Σε περίπτωση που διαπιστώνεται ότι ο δράστης λόγω ψυχικής η διανοητικής διαταραχής η διατάραξη της συνείδησης κατά τον χρόνο τέλεσης της, δεν είχε την ικανότητα να αντιληφθεί το άδικο της πράξης του ή να ενεργήσει σύμφωνα με την αντίληψη του για το άδικο αυτό η πράξη δεν καταλογίζεται σε αυτόν. Αντίστοιχα αν διαπιστώνεται μειωμένη ικανότητα προς τον καταλογισμό, επιβάλλεται κατά κανόνα αντίστοιχα μειωμένη ποινή.
4. Τιμωρητή : Η συμπεριφορά που ορίζεται στον νόμο ως εγκληματική (πράξη ή παράλειψη) όταν εκδηλώνεται θα πρέπει να έχει ως προβλεπόμενη συνέπεια την επιβολή ποινής από τους αρμόδιους θεσμικούς φορείς, δηλαδή τα δικαστήρια.
5. Από τον νόμο : Ο νόμος πρέπει να προϋπάρχει της εκδήλωσης της συμπεριφοράς, την οποία προβλέπει ως έγκλημα. Και μάλιστα όχι οποιοσδήποτε νόμος, παρά μόνο ο ποινικός νόμος. Η αρχή nullum crimen nulla poena sine lege ( κανένα έγκλημα χωρίς ποινή, καμία ποινή χωρίς νόμο. Επομένως δεν είναι δυνατή η αναδρομική ισχύς των ποινικών νόμων και συνεπώς δεν μπορεί κανείς να τιμωρηθεί για μια πράξη που όταν την τέλεσε δεν συνιστούσε έγκλημα στο ποινικό δίκαιο, έστω και εάν αργότερα ποινικοποιήθηκε) , έχει ενσωματωθεί στον ελληνικό Ποινικό Κώδικα και μάλιστα στο πρώτο του άρθρο, που ορίζει ότι έγκλημα δεν υπάρχει χωρίς νόμο που να ισχύει πριν από την τέλεση της πράξης και να ορίζει τα στοιχεία της καθώς και την επιβλητέα για αυτή ποινή.
Κώστας Βουκελάτος
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου