Ντόρα άρθρο στην εφημερίδα «Τα Νέα Σαββατοκύριακο»: Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον

Άρθρο στην εφημερίδα «Τα Νέα Σαββατοκύριακο» για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις με αφορμή και τις εκλογές στην Τουρκία.

Στις προσεχείς εκλογές στην Τουρκία, διαμορφώνεται ένα πρωτόγνωρο πολιτικό σκηνικό. Σταδιακά δημιουργούνται δύο μέτωπα που, αν και έχουν διαφορετική πολιτική και κομματική έκφραση, συγκλίνουν σε επίπεδο ρητορικής και υιοθετούν εθνικιστική ατζέντα. Από τη μία, η λεγόμενη Λαϊκή Συμμαχία, προϊόν της υβριδικής συμπόρευσης του κυβερνώντος ΑΚΡ του Ταγίπ Ερντογάν με το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης του Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Από την άλλη, επιχειρείται να δημιουργηθεί μέτωπο της αντιπολίτευσης με τη συνεργασία των θεωρητικώς Κεμαλιστών του Κιλιντσντάρογλου με τους φιλοκουρδικούς σχηματισμούς και τη νέα εκδοχή των Γκρίζων Λύκων της Μεράλ Ακσενέρ.

Τα δύο αυτά μέτωπα θυμίζουν περισσότερο ευκαιριακές συμμαχίες, καθώς στερούνται συμπαγούς υποβάθρου. Στην πράξη, δεν οικοδομούνται στη βάση της ταύτισης προγραμματικού λόγου και απόψεων. Αντιθέτως, σχηματίζονται με μοναδική αιτία την ανάγκη συνεργασιών εν όψει της κάλπης. Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, τα δύο μέτωπα θα συγκρουστούν σε μια χώρα όπου η κατάσταση έκτακτης ανάγκης είναι σε ισχύ εδώ και 21 μήνες, με τα βασικά ατομικά δικαιώματα να βρίσκονται ουσιαστικώς σε αναστολή. Άλλωστε, το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει αποστείλει αυστηρό μήνυμα στην Τουρκία σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα. Επιπλέον, οι φετινές πρόωρες εκλογές θα διεξαχθούν χωρίς να έχει επουλωθεί το τραύμα της απόπειρας πραξικοπήματος, που είναι πολύ πιο βαθύ και επώδυνο απ’ όσο έχουν σημειώσει οι αναλυτές.

Αυτές οι εξελίξεις δικαίως προκαλούν μεγάλη ανησυχία στην Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και, φυσικά, στην Ελλάδα. Το επόμενο δίμηνο, η κατάσταση στα ελληνοτουρκικά προβλέπεται να παραμείνει σταθερή: με ρητορική έντασης, ατελείωτα στρατιωτικά γυμνάσια και προκλητικότητα. Συνεχίζω να ανήκω σ’ εκείνους που πιστεύουν ότι δεν υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός από την Άγκυρα για θερμή κρίση στο Αιγαίο. Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι αποκλείεται ο κίνδυνος ενός ατυχήματος. Άλλωστε, η κατάσταση είναι τεταμένη. Οι Τούρκοι πιλότοι, νέοι και άπειροι στην πλειοψηφία τους, αγωνίζονται καθημερινά να αποδείξουν την αφοσίωσή τους στην πολιτική ηγεσία της χώρας τους. Και στη δική μας πλευρά, άνθρωποι και μηχανές δοκιμάζονται καθημερινά, φτάνοντας στα όρια της αντοχής τους.

Αναμφισβήτητα, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις εισέρχονται σε μια νέα φάση. Η σημερινή πραγματικότητα απαιτεί τη χάραξη στρατηγικής σε τρία επίπεδα: σε βραχυπρόθεσμο, σε μεσοπρόθεσμο και σε μακροπρόθεσμο. Στην ουσία, χρειαζόμαστε για κάθε πτυχή των διμερών μας σχέσεων και με μακρύ χρονικό ορίζοντα ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, με στρατηγικό βάθος και σαφή στόχευση. Για να το πετύχουμε, πρέπει προηγουμένως να εκπληρωθούν δύο προϋποθέσεις.

Πρώτον, η κυβέρνηση να συνειδητοποιήσει τη σοβαρότητα και την κρισιμότητα της κατάστασης. Οι γραφικότητες για το θέμα του ελικοπτέρου στη Ρω, με τις διαφορετικές απόψεις ανάμεσα στο Υπουργείο Άμυνας, το Υπουργείο Εξωτερικών και το Μέγαρο Μαξίμου δεν πρέπει να επαναληφθούν. Μόνο ζημιά προκαλούν στις εθνικές υποθέσεις.

Και, δεύτερον, να καταλάβει η κυβέρνηση ότι η χώρα χρειάζεται άμεσα τη σύσταση Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, κατά τα πρότυπα των προηγμένων δημοκρατιών. Η ίδρυση και η λειτουργία του θα ανοίξει επιτέλους το δρόμο για την επίτευξη ενιαίας εθνικής θέσης, με τη συμφωνία όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Και η ιστορία έχει αποδείξει ότι όποτε διαχειριστήκαμε εθνικό θέμα με ενιαίο εσωτερικό μέτωπο, είχαμε μόνο θετικά αποτελέσματα.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα ισχυρή, με δυνατές και σφυρηλατημένες συμμαχίες. Αποτελεί το παλαιότερο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Όμως οφείλει να προβάλλει αυτή τη δύναμη μέσω της άσκησης ενεργητικής εξωτερικής πολιτικής. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, η χώρα μας πρωταγωνιστούσε σε όλες τις σημαντικές συναντήσεις που αφορούσαν τα Βαλκάνια, τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Ήρθε η ώρα να παρουσιάσει ξανά συγκροτημένο λόγο για όλα τα σοβαρά ζητήματα της περιφέρειάς της. Μόνον έτσι θα εξασφαλίσει την κατανόηση και στήριξη εταίρων και συμμάχων στα προβλήματα που προκαλεί η γειτονική Τουρκία.

Μετά τις τουρκικές εκλογές του Ιουνίου, καθώς και μετά τις επερχόμενες εκλογές στην Ελλάδα, το σκηνικό θα είναι διαφορετικό. Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, οφείλουμε να κινηθούμε στη βάση μιας αυτονόητης παραδοχής: η κοινή ιστορία και η κοινή γεωγραφία με την Τουρκία, μας υποχρεώνει να αναζητήσουμε ένα modus vivendi. Προς αυτή την κατεύθυνση, η Αθήνα θα πρέπει να επιδιώξει τη διεξαγωγή ενός ουσιαστικού διαλόγου με την Άγκυρα. Να αποκαταστήσει όλους τους διαύλους επικοινωνίας που κάποτε υπήρχαν, από το χαμηλότερο μέχρι το υψηλότερο επίπεδο.

Με θάρρος και αυτοπεποίθηση και με αιχμή του δόρατος την αταλάντευτη ευρωπαϊκή της ταυτότητα, η Ελλάδα οφείλει να αναλάβει δυναμικές πρωτοβουλίες. Η παθητική στάση και η άποψη ότι η συντήρηση της σημερινής κατάστασης και του status quo των ελληνοτουρκικών σχέσεων αποτελούν ανώδυνη λύση για τις ελληνοτουρκικές διαφορές, αποτελεί επικίνδυνο στρουθοκαμηλισμό.